Genç kızların ve kadınların yaşam kalitelerini arttırarak kendilerini geliştirmelerine öncülük eden Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu’nun (TSKF), toplumsal sorumluluk projesi ‘Görün Bizi’, Kocaeli Valiliği himayesinde, Kocaeli Barosu ve Kocaeli Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ortaklığında Kocaeli Ticaret Odası Meclis Salonu’nda düzenlenen özel bir panelle başlatıldı.
Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu’nun toplumsal sorumluluk projesi ‘Görün Bizi’, Kocaeli Valiliği himayesinde düzenlenen özel bir panele katılan Sanatçı Göksel de destek verdi. Proje kapsamında ilk etapta Kocaeli’nde ebeveyn ve yetişkinlere yönelik bilinçlendirme eğitimleri yapıldı. Proje, sonrasında Anadolu’nun farklı kentlerine de taşınması planlanıyor. Başta Kocaeli Valisi Hüseyin Aksoy ve eşi Hülya Aksoy’un katıldığı anlamlı panele; Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Yaşar Çakmak, Baro Başkanı Bahar Gültekin Candemir, Vali Yardımcısı Suat Yıldız, İl Emniyet Müdürü Veysel Tipioğlu katılım sağladı. Birçok dinleyici de erken yaşta ya da zorla evlendirilme konusunda sosyal bilinç oluşturabilmek için panelde yerlerini aldı.
UNICEF’in hazırladığı Dünya Çocukları Durumu 2016 Raporu’na göre günümüzde dünyadaki erken ya da zorla evlendirilen kız çocuğu sayısının 700 milyonun üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Eğer müdahale edilmezse 2030 yılında bu rakamın 950 milyon civarında olacağı öngörülüyor. Sadece Türkiye için değil dünya için de önemli bir gündem maddesi olan erken yaşta ya da zorla evlendirilme konusunda sosyal bilincin oluşturulması gerekiyor.
Panel öncesi duygu ve düşüncelerini davetlilere aktaran Vali Hüseyin Aksoy, çocuk yaşta evlilikler konusunda toplumsal bilincin oluşturulması gerektiğini savunarak, “Uluslararası hukuk bağlamında evlilik kararı kişisel irade ile verilmeli, bireyin özgür iradesi ile gerçekleşmeli. Erken yaşta evlendirilen çocuklar henüz kişisel gelişimlerini tamamlamadıkları için sağlık sorunları ortaya çıkmakta. Çocukların refahı korunmalı, erken yaşta evliliğe karşı önlemler alınmalı. Türkiye’de 5 kız çocuğundan biri 18 yaşından küçük evlendirilmekte. Erken yaşta evlilikler küçük yaşlarda gebelik sorununu da kendisiyle getirmekte. Yapılan istatistiklere göre Kocaeli’nin Gebze, Dilovası ve Gölcük ilçelerinde 18 yaş altı gebeliklerin yaygın olduğu tespit edilmiştir. Erken yaşta evliliğe karşı belirli komisyonlar oluşturulmalı ve belirli çalışmalar yapılmalıdır” şeklinde konuştu.
Programda ayrıca konuya dikkat çeken ‘Çocuk ve Evlilik, Çocuk ve Gelin’ kavramlarının neden yan yana olmamalı teması da masaya yatırıldı. İletişimci Sevda Solak’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen panelde; Kocaeli Barosu’ndan Avukat Buse Arslan, Psikiyatrist Dr. Duygu Biçer, Kocaeli Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Resmiye Özdilek ve Sosyal Çalışmacı, Kocaeli Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi Müdürü Tuğba Uğur Çinal konuşmacı olarak yer aldı. Çocuk yaşta evlilik kavramı psikolojik, sosyal, fizyolojik ve hukuki açıdan ele alındı.
Söz hakkı alan Kocaeli Barosu’ndan Avukat Buse Arslan çocuk yaşta evlilik kavramının hukuki boyutunu değerlendirerek şu bilgileri aktardı: “Medeni kanunun 12. Maddesinde belirlenen çocuk kavramı 18 yaşın altındakilere denir. 18 yaşına gelene kadar herkes çocuk sayılır. Bu yaştan önce yapılan evliliklere de erken yaşta evlilik olarak nitelendirilir. Ama 18 yaşından küçüklerin evlendirilmesi için evlenmeye izin davası açılır bunu yasal temsilci dava olarak açıyor ama burada küçük yaştaki çocuk hukuki anlamda dinlenmeli. Aklı iradesi evlenmeye uygun olup olmadığı tespit edilmeli. Burada önemli olan evlenmeye izin verilmesi konusunda çocuğun yüksek menfaati korunmalı. Hukukun en çok tıkandığı alan da burası oluyor, çocuğun yüksek menfaatinin korunması.”
Psikiyatrist Dr. Duygu Biçer erken yaşta evliliklerin çocuk üzeninde ki psikolojik boyutun neler olabileceğine değinerek “Çocuktan neden gelin olmaz? Böylesi önemli bir konuyu gündeme getirmek çok değerli. Ama asıl soru şu çocuktan nasıl gelin olunur? Çünkü bir çocuktan gelin olması bekleniyor. Neden bir çocuk 12,15,16 yaşlarında yönetici koltuğuna oturtmaya çalışılmıyor da evlendirilip anne yapıyorlar. Bu soruların tek cevabı ekonomi temelli olmamalıdır. Niçin erken yaşta evlilikler hukuki destekli engellenmiyor. İnsan hakları evrensel beyannamesinde evlilik yaşı 18 yaş olarak belirlenmiş, Türkiye’de bu sözleşmeye imza atmış bir ülke. Çocukların erken yaşta evlendirilmesi yaşama hakkı, sosyal ve eğitim haklarının ellerinden alınması demek oluyor” dedi.
Kocaeli Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Resmiye Özdilek, “Her yıl 70 bin çocuk gebelikten kaynaklı ölümlere neden oluyorlar. Erken doğum erken yaşta evliliklerde daha fazla görülmekte. Adölesanların erken doğum yapma riski daha fazla görülür. Anne ve bebek ölümlerine neden olan bu riskler anne karnında bebek ölümleriyle karşı karşıya bırakıyor. Bir kadın bedeni doğum yapmayı biliyorsa, bebeğe bakmayı da bilmeli ama adölesanlarda bu mümkün olmuyor. Çünkü annenin yaşı gereği bebeğin beslenmesi eksik kalıyor. Amaç en önce gebeliğin önlenmesi gerekiyor. Adölesanlarda gebelik olmamalıdır” şeklinde konuştu.
Kocaeli Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi Müdürü Tuğba Uğur Çinal, erken yaşta evliliğin nedenlerinin neler olabileceği hakkında bilgilendirdi. Çinal şunları söyledi: “Kız çocukların erken yaşta evlendirilmesi çocukta sosyal ve ruhsal anlamda değişikliklere neden olur. Olayın sosyolojik boyutuna baktığımızda erken evliliklerin yoksulluk nedeniyle yapılmakta olduğunu görüyoruz. Kız çocukları erkek çocuklara göre daha küçük yaşlarda evlendiriliyor. Bunun bir nedeni de kız çocukları ailede yük olarak görülmesi. Aileler, kız çocuklarının başlık parası getirmeleri amacıyla erken yaşta evlendiriyor. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği doğrultusunda gelişen olaylar bunlar. Kızların bakımını yüklenmek istemedikleri için evliliklere zorlanılır. Bir başka neden ise kız çocukları büyüdükçe namus kavramı devredilmesi gerektiği düşünülerek erken yaşta evlendirilir. Kız çocukları evlendirildiği zaman yine hayatlarında yoksulluk sorunuyla baş başa kalıyorlar.”
Projeye destek veren sanatçı Göksel de programda hazır bulundu. Görün Bizi Projesi hakkında değerlendirmelerde bulunan Göksel, “Ne zaman kız çocuklarının zorla ya da erken evlendirilmesine tanık olsam sarsılıyorum. Onları koruyamadığımızı düşünerek kalbim acıyor. Bu nedenle de konuya destek vermeyi çok istedim. Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu’nu böylesi çok hassas bir konuda farkındalık yaratacak bir projeye başladıkları için tebrik ediyorum. Bu farkındalığın ve uygulamaların toplumun en küçük birimi ailelere kadar inmesi, toplumsal bilincin artması bizim için çok değerli” dedi.
Program, Soroptimist kadınların proje logosu basılı özel duvaklarla ‘Görün Bizi Manifestosu’nun okunmasıyla son buldu.
Proje, Kocaeli’nde ebeveyn ve yetişkinlere yönelik gerçekleştirilecek bilinçlendirme eğitimleri ile devam edecek. Projenin ilk etabı sonrasında Adana, Ankara, Antakya, İstanbul, İzmir, Mersin ve Samsun olmak üzere Türkiye’nin diğer şehirlerinde de uygulanması amaçlanıyor.
NASIL ARANDI: #erken yaşta evlilik # çocuk # evlilik # panel # bilgi # bilin # küçük # yaş # görün bizi # proje # valilik # kocaeli # kadın # kız
