Son yıllarda iklim değişikliği, mevsim kaymaları (mevsimlerde uzamalar ya da kısalmalar), küresel ısınma gibi kavramları sıklıkla duyar olduk. Yazılı ve görsel basında konuya ilişkin çok sayıda makale ve araştırma yayımlandı, yayımlanmakta. Ayrıca sosyal medyanın gücü sayesinde de konuya ilişkin bilgilerimiz sürekli olarak güncellenmekte. Geçen yıl, Kocaeli Life’daki bazı yazılarımda ben de bu konuyu elimden geldiğince sizlerle paylaşmaya çalışmıştım. Bu ay, yine aynı konuyu biraz daha farklı bir yönden açıklamaya çalışacağım. Daha doğrusu, iklim üzerindeki değişiklikleri, spesifik bir yönden; kentsel ısı adasını açıklayarak değerlendireceğim.
NEDEN OLUŞUR?
Kentsel ısı adası, özellikle metropol olarak adlandırabileceğimiz büyük kent merkezlerinin; kırsal alanları ile kent içindeki betonlaşan yani büyüyen-kentleşen alanları arasında oluşan ve 40 ila 100-120 0C’lere kadar ısı farkı oluşmasına neden olan sıcak hava kubbeleridir. Şehirlerin bilinçsiz ve plansız şekilde oluşturulması, betonlaşmadaki artış, bina tasarımı ve yapımındaki yanlış malzeme seçimi, yeşil alanların azalması; buna karşın asfalt, otopark alanların artması, bir nevi kanopi etkisi yaratan gölgelik ağaçların yok edilmesi vb. nedenlerle, kent içindeki hava akım koridorları kapanır ya da yok olur. Bu durum, kent içi sıcaklık ortalamasının artmasına ve kentsel ısı adalarının oluşmasına yol açmaktadır.
YEŞİL ALANLARIN ÖNEMİ
Isı adalarının oluşmasını engellemek ya da etkilerini azaltmak için yeşil alanların arttırılması büyük önem taşımaktadır. Yeşil alanlarda ağaçların hem gölgeleme hem de buharlaşma sayesinde serinlik yaratma etkisi mevcuttur. Bilinçsiz şekilde yok edilen ya da betonlaşmaya ayrılan yeşil alanlar nedeniyle, toplam buharlaşma azalmakta, dolayısıyla ortam sıcaklığı artmaktadır. Özellikle son yıllarda, nüfus yoğunluğunun etkisiyle artan talepler doğrultusunda, metropollerde bina inşaatları oldukça arttı. Şehirlerin ihtiyaçlarının çok üstünde yapılaşma ve nüfus artışı söz konusu oldu. Bu durum, büyük şehirlerde kentsel ısı adasının etkisinin ciddi şekilde hissedilmesine yol açmaktadır.
NÜFUS ARTIŞININ ETKİSİ
Çevrenin etkin şekilde yönetilebilmesinin temel yollarından birisi de nüfus artışı ve kentleşmeyi doğru şekilde idare edebilmekten geçmektedir. İş imkanları, eğitim koşulları vb. nedenlerle bazı bölgelerde nüfus artışında yaşanan yoğunluk, aynı zamanda bu bölgelerin çevre kirliliği ve çevre sorunları yönünden de yönetilmesini zorlaştırmaktadır. Nüfus yoğunluğu nedeniyle, kentlerin trafik yükü de artmakta ve yoğun bir karbon salınımı meydana gelmektedir. Dolayısıyla süreç yalnızca betonlaşma değil trafik odaklı olarak da irdelenmelidir. Kentsel ısı adaları, insanların ve diğer canlıların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Özellikle hassas gruplarda yer alan kronik rahatsızlığı olan kişiler, bebekler, yaşlılar ya da hamileler ısı adalarının yarattığı sağlık problemlerinden etkilenmektedirler. Bu sağlık problemlerini astım, sıcak çarpması, sıcaklık farkına bağlı olarak organların zarar görmesi şeklinde sıralayabiliriz. Ayrıca kentsel ısı adalarının oluşturduğu sıcaklık farklılıkları gerek evcil hayvanların gerekse de sokak hayvanlarının ani ya da toplu şekilde ölümüne yol açmaktadır.
PLANLI ŞEHİRLEŞME
Kentsel ısı adalarının engellenmesinin en önemli yolu, planlı ve ekolojik düzene uygun şehirleşmeden geçmektedir. Betonlaşmanın bazı yerlerde tamamen durdurulması, bazı bölgelerde azaltılması; buna bağlı olarak yeşil alanların arttırılması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca kentsel ısı adasının tehlikeleri, belediyeler ve sivil toplum kuruluşları tarafından insanlara anlatılmalı ve toplum bilinci oluşturulmalıdır. Konuyla ilgili daha fazla bilgi alabilmek için Prof. Dr. Levent Kurnaz hocamızın CNN Türk YouTube kısa röportajını izlemenizi tavsiye ederim.
-
AKEN ÇEVRE DANIŞMANLIK
Alikahya Fatih Mah. Horasan Cad. No: 35/A Kat: 1 Daire: 2 İzmit/Kocaeli
Telefon: (0262) 226 16 18
Web: www.akencevre.com
NASIL ARANDI: #utkan özdemir # çevre yüksek mühendisi # çevre # sürdürülebilirlik
