Her yaz, özellikle temmuz ve ağustos aylarında, orman yangını haberleri görmeye alışır olduk. Ne yazık ki bu yangınlarda en büyük milli servetlerimizden olan ormanlarımız yok olmakta, onlarca canlı türü de ölmektedir. Bu sene de yine ülkemizin çok sayıda noktasında orman yangınları meydana geldi ve ben bu yazımı yazdığım sıralarda televizyonda halen orman yangını haberleri vardı. Bu ay, siz değerli Kocaeli Life okuyucularına orman yangınlarının nedenlerini ve engelleme yöntemlerini anlatmaya çalışacağım.
***
Dünyadaki karasal alanların yaklaşık %30 - %35’i ormanlardan oluşmaktadır. Öte yandan, biyolojik çeşitliliğin %80 - %85’i de ormanlarda yer almaktadır. Yani ormanlarımız, dünyamız için en cömert ve muhteşem ev sahipleridir. Her ağaç türünde farklılık göstermekle birlikte, bir ağaç ortalama 25 kg karbondioksidi emmekte ve oksijen üretmektedir. Boşuna “dünyanın akciğerleri” denmiyor ormanlar için. Ormanlar sadece bünyesindeki birbirinden değerli türler için değil, insanlar için de oldukça cömert. Barınma, enerji, gıda, ilaç gibi tüm insani faaliyetler ormanlarla doğrudan doğruya ilişkili. Yaşamımız için bu kadar önemli olan ormanlarımız, tarımsal ve ticari faaliyetler, küresel iklim değişikliklerine bağlı çölleşme ve tabii ki orman yangınları nedeniyle yok olmakta. İnsanlar kendi ellerindeki en değerli hazineyi ihmal nedeniyle kaybetmekte. Şimdi biraz orman yangını neden oluşur, ondan söz edelim.
YANGIN ÜÇGENİ NEDİR?
Orman yangını meydana gelebilmesi için ‘yangın üçgeni’ oluşması gerekmektedir. Yani üç temel noktanın bir araya gelmesi şarttır. Bunlar oksijen, yakıt/tutuşan malzeme ve enerjidir. Oksijen zaten her daim mevcut olduğundan, diğer faktörler biz insanların kontrolüne kalmış durumdadır. Tutuşan malzemelerin de bir kısmı yine doğal olarak orman ekosisteminde yer almaktadır. Dallar, kurumuş yapraklar gibi doğal sistem içerisinde kendiliğinden mevcuttur. Fakat tutuşmayı kolaylaştıracak cam vb. atıkların piknik sonrası bilinçli ya da bilinçsiz olarak ortamda bırakılması, sönmemiş izmaritler ya da benzin gibi yakıtlar, doğrudan doğruya yangın üçgeninin ikinci halkasının tamamlanmasına yol açmaktadır.
***
Gelelim üçüncü halkaya: Tutuşma yani enerji. Yukarıda sözünü ettiğim iki faktör bir araya geldiğinde oluşacak küçücük bir kıvılcım, binlerce hektarlık alanın yok olmasına, sayısız masum canlının ölmesine belki de tamamen türlerinin ortadan kalkmasına yol açacaktır. Bir kez yanma tepkimesi oluştuğunda yani orman yangını başladığında, yangın üçgenini oluşturan üç unsurdan birini ortadan kaldırmazsanız yangını söndüremezsiniz. Söndürme çalışmalarının çoğu, oksijeni engellemek yönündedir. Çünkü alınabilecek en hızlı yöntem budur. Özellikle büyük çaplı yangınlarda, yangın anında, maalesef yangın koridoru oluşturmak çok riskli olabiliyor. Peki söndürme çalışmaları niye her geçen gün zorlaşıyor. Bir de ona bakalım. Elbette teknik yetersizlikler mümkün olabilir. Fakat yangınların daha acımasız olmasının başka sebepleri de var. Bu yine insan faktörlü küresel iklim değişikliğine dayanmakta. Azalan yağışlar nedeniyle ormanların nem oranında ciddi bir düşüş söz konusu. Bu durum hem orman yangını riskini arttırıyor hem de başlayan yangınların durdurulması zorlaşıyor. Sıcaklıklardaki değişikliler nedeniyle meydana gelen şiddetli rüzgarlar, oluşan yangınların hızla farklı alanlara sıçramasına ve söndürülmesinin güçleşmesine neden oluyor. Evet elbette müdahalede eksik yanlar söz konusu ama ‘Nasıl bu kadar hızlı yayılıyor, niye günlerce söndüremiyoruz?’ sorularının başka bir yanıtı daha var: Doğayı ve iklimi bozduk. Bir de maalesef milli servet düşmanı, insan demeye utandığımız kişiler var içimizde. Kundaklamaktan zevk duyan ya da gittiği bir ormanlık alanda kendisinden başka canlı yokmuş gibi ortaya izmarit atan, cam şişelerini bırakan, 5 dakikalık piknik keyfi için ormanda ateş yakan. Ne yazık ki bazen sadece izliyoruz. Bir yerde orman yangını şüphesi duyuyorsanız, hiç vakit kaybetmeden yetkililere bilgi veriniz. Ormanlık alanlarda ateş yakmayınız hatta kurak mevsimlerde hiç giriş yapmayınız. Milli servetlerimiz daha fazla yok olmasın.
AKEN ÇEVRE DANIŞMANLIK
Alikahya Fatih Mah. Horasan Cad. No: 35/A Kat: 1 Daire: 2 İzmit/Kocaeli
Telefon: (0262) 226 16 18
Web: www.akencevre.com
