“34 yaşında, sarhoş ve beş parasız şekilde ölüp insanların yemek masasında benden bahsetmesini; 90 yaşında, zengin ve ayık şekilde ölüp kimse tarafından hatırlanmamaya tercih ederim.’’
Muhteşem bir filmden, anlamlı bir replik… Evet, Damien Chazelle'in yazıp yönettiği o filmden bahsediyorum: WHIPLASH.
Filmde sıklıkla adını duyduğumuz, Charles ‘Bird’ Parker, caz tarihinin en iyi saksafon ustası olarak tanınmasına rağmen, uyuşturucu nedeniyle henüz 35 yaşındayken beş parasız ölmüş… Aynı zamanda, bir caz türü olan ‘bebop’un kurucusu ve doğaçlama çalmakta ustaymış. Öncelikle belirtmek gerekir ki müzikle iç içe geçen film, müzik tutkunları için muazzam bir hediye. Filme damgasını vuran, başlı başına iki caz parçası bulunuyor. Biri filmin aynı zamanda adı olan Whiplash, diğeri de efsanevi bir parça, Caravan…
Miles Teller‘ın tüm eklemleri, kasları ve beyniyle bateriyi kamçılaması, caz esintilerinin dışında, -mesleki takıntıdan olsa gerek- başka bir rahatsızlığı hatırlattı bana. Gönül isterdi ki Caravan‘ı dinlemenin beynimizde ve ruhumuzda yarattığı müthiş etkiyi, vücudumuz da aynı şekilde yanıtlasın…
Whiplash, gelmiş geçmiş en iyi Amerikanvari ‘good job’ tarzı film olsa da; aynı zamanda boyunda bağ dokusu, kas ve diğer yumuşak doku yırtılmalarına yol açan, başın kamçı gibi aniden öne arkaya hareket etmesiyle karakterize bir yaralanma şeklidir... En çok longus colli ve sternocledomastoids kaslarını etkiler. Bu kaslar boynun ön tarafındadır ve incinmenin etkisi haftalarca sürebilir.
Whiplash travması, vücudun kamçıya benzer bir hareketle yani belden başlayarak başa doğru yayılan ani ve şiddetli bir dalga hareketiyle geçirdiği bir kaza mekanizmasıdır. Belin kemerle sabit tutulduğu ve başın önce şiddetlice arkaya ve daha
sonra öne atıldığı, arkadan vurulan kazalarda görülür. Diğer travmalar da (örneğin düşme ya da spor kazaları) buna benzer etkilenmelere sebep olabilir… İşte, Whiplash yaralanması hakkında sık sorulan sorular.
Derece 0: Ensede hiç ağrı yok ve zorlanmaya dair hiçbir fiziksel belirti yok.
Derece 1: Boyunda ağrı, sertlik ya da hassasiyet var, fiziksel zorlanmaya dair hiçbir belirti yok.
Derece 2: Ense ağrıları, basınca kaslar ve eklemlerde hassasiyet ve hareketlilikte azalma.
Derece 3: Boyun ağrıları ve reflekslerin yok olması ya da zayıflaması; güç kaybı ya da uyuşma gibi nörolojik belirtiler.
Derece 4: Boyun ağrıları ve kemik kırılması veya eklem çıkığı.
Whiplash yaralanmalarıyla karşılaşan hastalarda, yaralanmadan birkaç gün sonra boyun ağrısı ve tutukluğu, baş ağrıları, omuzlar ve omuz kürekleri arasında ağrı, bel ağrısı, kol ve/veya ellerde uyuşma, baş dönmesi, kulak çınlaması ve bulanık görme, konsantrasyon ve hafıza problemleri, sinirlilik, uyku bozuklukları, yorgunluk gibi semptomlardan bazıları görülür.
Whiplash yaralanmasının nasıl olduğunu anlamak doktor için oldukça kolaydır. Asıl zor olan yaralanmanın seviyesini ve derecesini tespit etmek olabilir. Bunun nedeni bu tip yaralanmalardan etkilenen diskler, bağlar ve kasların düz röntgen filmlerinde görülememesidir. Normal röntgen, doktorun kırık ve instabilite olup olmadığını görmesi için gereklidir. Bilgisayarlı tomografi veya MR pek çok hastada gerekli görülür. Bazı hastalarda cerrahi tedavi metodları gerekebilir (füzyon, laminektomi, diskektomi vs.).Bu durumda yapılacak müdahalelere doktor karar verir. Kazadan hemen sonra boyun yumuşak bir korse ile korselenir. İlk 24 saatte soğuk uygulama yapılır. Bir iki gün içinde aktif hareketlere izin verilir.
Hastaya fizik tedavi aşamasında, boyun egzersiz eğitimi verilir. Hastanın korkusunu yenmesi ve hem sosyal yaşamına hem de iş hayatına geri dönüşünün sağlanabilmesi için destek verilmesi gerekir. Muhakkak boyun koruma prensipleri eğitimi verilmelidir. Ultrason, TENS, traksiyon, masaj, soğuk ve sıcak uygulamalar gibi fizik tedavi metodları kullanılmalıdır. Bu tedaviler , hastaların yüzde 75’inde, birkaç ay içinde iyileşme sağlar.
Hastaya, hastane rehabilitasyon fazı tamamlanınca, evde yapması için izometrik boyun egzersizleri öğretilir. Ancak hasta, bu egzersizleri güven eksikliği ya da egzersizi yanlış yapma sonucu sakatlanma korkusu nedeniyle yalnız yapmak istemiyorsa, mutlaka fizyoterapist ile egzersiz yapmaya devam etmelidir. Küçük şikayetlerin tedavisi bile bazen 18 ay kadar sürebilir. Tedavide genellikle boyunluk, lokal ısı tedavileri ve ağrı kesiciler sıklıkla kullanılan yöntemlerdir.
Kaynakça : http://elifakinci.com.tr/juan-tizol-jazz-yaparsa-omurga-hasari-olusur-mu/
NASIL ARANDI: #Whiplash travması # elif akıncı #
