Kadınların iş dünyasındaki mücadelesi, bireysel başarı hikayelerinin ötesinde daha adil, kapsayıcı ve eşitlikçi bir toplum inşa etme hedefinin ortak dönüştürücü gücüdür. Bu dönüşüm, yalnızca iş dünyasını değil toplumun her alanını olumlu yönde etkileyen sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı olacaktır. Kadınların iş dünyasındaki yetersiz temsiliyeti, toplumsal eşitsizliklerin ve yapısal sorunların bir yansımasıdır. Geleneksel cinsiyet normları, ekonomik sistemin kendi içindeki aksaklıklar ve iş hayatının görünmez bariyerleri; kadınların eşit koşullarda var olmasını zorlaştırır ve potansiyellerini ortaya koymalarının önünde ciddi bir engeldir.
CİNSİYET AYRIMCILIĞI
Resmi düzeyde cinsiyet eşitliğini savunan pek çok politika ve yasa bulunmasına rağmen fiili uygulamalar genellikle bu iddiaların gerisinde kalıyor. İş dünyasında kadınlar hâlâ açık veya örtük ayrımcılığa maruz kalmaktadır. Terfi süreçlerinde erkek adayların ‘daha potansiyel’ görülmesi; işe alım süreçlerinde kadınlara doğrudan ailevi sorumlulukları, evlilik planları veya çocuk hakkında sorular yöneltilmesi, cinsiyet temelli ayrımcılığın ne denli yaygın olduğunu gözler önüne sermekle beraber, iş dünyasında mobbingin kapılarını da aralamaktadır. Özellikle karar alma süreçlerinde kadınların yetersiz temsiliyeti, yönetim kurullarından üst düzey yöneticilik pozisyonlarına kadar her alanda hissedilerek, eşitsizliği derinleştiren önemli bir faktör olarak öne çıkmaktadır.
GÖRÜNMEZ EMEK
Kadınların iş hayatındaki rolü yalnızca tanımlanmış görev ve sorumluluklarla sınırlı değildir. ‘Görünmez emek’ alanları, kadınların omuzlarına ek bir yük bindirirken, bu katkılar takdir edilmek bir yana yok sayılmaktadır. Ekip içinde duygusal destek sağlama, iletişim köprüleri kurma, sosyal etkinlikleri organize etme, iş yerindeki gerginlikleri yönetme veya ‘annelik’ rolünün bir uzantısı gibi görülen bakım ve düzenleme işleri, kadınların profesyonel gelişimlerine katkıdan çok, ekstra bir iş yükü sağlamaktadır. Bu görünmez emek, kadınların kariyerinde yükselmelerini engelleyen, zaman ve enerji kaynaklarını tüketen eşitsizlik alanlarıdır. Toplumsal cinsiyet rolleri, kadınların kariyer seçimlerini ve profesyonel hayatlarını derinden etkiler. Bu durum, işgücü piyasasındaki cinsiyet temelli eşitsizlikleri pekiştirmekte ve fırsat eşitliğini ortadan kaldırmaktadır.
KIRILGANLIK VE GÜVENCESİZLİK
Girişimcilik ekosisteminde kadınlar ciddi engellerle karşılaşmaktadır. Finansal destek mekanizmalarına erişimde erkek girişimcilere kıyasla daha az imkâna sahip olmaları, yatırımcıların ilgisinin genellikle erkek liderliğindeki projelere yönelmesi ve güçlü iş ağları oluşturmanın kadınlar için daha zor olması gibi etkenler, kadın girişimciliğinin gelişimini yavaşlatan önemli bariyerlerdir. Bu durum, sadece bireysel potansiyellerin kaybı anlamına gelmekle kalmayıp, aynı zamanda ekonomik büyüme ve inovasyon potansiyelini de sınırlandırmaktadır. Ekonomik krizler, kadın istihdamı açısından ayrı bir tehdit unsuru oluşturarak kırılganlık ve güvencesizlik etkisi yaratır. Kriz dönemlerinde yaşanan işten çıkarmalar ve daralmalar, ne yazık ki kadınların işgücünden çekilme oranlarının erkeklere kıyasla daha yüksek olmasına neden olmaktadır. Bu durum, kadınların ekonomik bağımsızlıklarını korumalarını zorlaştırarak, ekonomik güvencesizliğin artmasına neden olmaktadır.
SİSTEMATİK YAKLAŞIM
İş dünyasında kadın olmanın mücadelesi, yalnızca bireysel çabalarla çözülemeyecek kadar karmaşık ve derindir. Bu eşitsizliklerin ortadan kaldırılması için kapsamlı ve sistemik bir yaklaşım gerekmektedir. Eşit işe eşit ücret, cinsiyet ayrımcılığını önleyici yasal düzenlemelerin etkin bir şekilde uygulanması ve denetlenmesi önemlidir. Şirketlerin cinsiyet eşitliğini temel alan kurumsal politikalar geliştirmesi, esnek çalışma koşulları, uzaktan çalışma imkanları ve çocuk bakımı destekleri gibi uygulamalarla kadınların iş ve özel yaşam dengesini sağlamalarına yardımcı olunması gerekmektedir. Kadınları üst düzey pozisyonlara hazırlayan, liderlik becerilerini geliştiren ve ağ kurmalarını destekleyen kariyer gelişim programları ve koçluk/mentorluk mekanizmaları yaygınlaştırılmalıdır.
REFORMLAR YAPILMALI
Cinsiyetçi kalıp yargılarının kırılması, erkeklerin ev içi sorumluluklara daha fazla katılımının sağlanması ve iş dünyasındaki cinsiyet temelli ayrımcılığa karşı toplumsal bilincin artırılması gerekmektedir. Kız çocuklarının meslek seçimlerindeki cinsiyetçi kalıp yargıların aşılması için eğitim sisteminde gerekli reformlar acilen yapılmalı, kadın girişimcilerin finansmana erişimini kolaylaştıran, iş ağlarını güçlendiren ve mentorluk sağlayan özel destek programları oluşturulmalıdır. Toplumsal refahın ve toplumsal dönüşümün sağlanması açısından bu çözümlerin üretilmesi toplumsal sorumluluk açısından önemlidir.
NASIL ARANDI: #suzan kayganacı
