Halk arasında ‘takıntı olarak bilinen obsesyon kısaca, ‘kişinin zihnine girmesine engel olamadığı, zihninden uzaklaştıramadığı düşünce, fikir ve dürtüler’ olarak tanımlanabilir. Kompulsiyon ise ‘obsesyonların neden olduğu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak ya da ortadan kaldırmak üzere yapılan yineleyici davranış ve zihinsel eylemler’ şeklinde ifade edilebilir. Obsesyonda yineleyici, sıkıntı yaratan, kişinin saçma ve yanlış olduğunu bildiği çeşitli düşünce, dürtü ya da imajlar, kendiliğinden kişinin bilinç alanına girer. Yapılan bir başka tanıma göre ise obsesyonlar ‘yineleyici, istem dışı, kişinin kendi zihninin ürünü olan; benliği rahatsız edici nitelikte olduğu için kişinin zihninden uzaklaştırmaya çalıştığı fakat aksine zihin alanını işgal eden; ısrarlı ve zorlayıcı her türlü düşünce, dürtü ya da düşlemlerdir.’
• Pislik veya mikrop bulaşmasından korkma
• Başkasına zarar vermekten korkma
• Hata yapmaktan korkma
• Rezil olmaktan veya sosyal açıdan kabul edilemez bir şekilde davranmaktan korkma
• Şeytanca veya günahkâr düşünmekten korkma
• Düzen, simetri, kusursuzluk ihtiyacı
• Aşırı kuşku ve sürekli güvence ihtiyacı
• Tekrar tekrar yıkanma, duş alma veya ellerini yıkama
• El sıkışmayı veya kapı tokmağına dokunmayı reddetme
• Kilit, ocak gibi şeyleri sürekli kontrol etme
• Rutin işleri yaparken içinden veya yüksek sesle sürekli sayı sayma
• Sürekli bir şeyleri belli bir biçimde düzenleme
• Belirli bir sıraya göre yemek yeme
• Genellikle rahatsız edici olan, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen kelimelere, görüntülere veya düşüncelere takılıp kalma
• Belirli kelimeleri, cümleleri veya duaları tekrarlama
• İşleri belirli bir sayıda yapma ihtiyacı
• Değeri olmayan şeyleri toplama veya biriktirme
• Abartılmış sorumluluk: Kişi düşüncesi için kendini sorumlu tutar.
• Düşüncelere verilen aşırı önem: Düşünmek ile yapmak eşdeğerdir.
• Düşünceleri kontrol etme gerekliliği inancı: Düşüncelerini kontrol etmesi gerektiğine inanır.
• Tehlikenin abartılması: Tehlikeli olayların olma olasılığı yüksektir, her tehlikeli olayın sonucu kötü olur.
• Belirsizliğe hoşgörü eksikliği: Beklenmedik olaylara hoşgörüleri düşüktür.
• Mükemmeliyetçilik: Hata yapmaktan aşırı derecede çekinirler.
Obsesif kompulsif bozukluk kendi kendine geçmez, bu yüzden tedavi edilmesi önemlidir. En iyi tedavi yöntemi ilaç ve bilişsel davranış terapisidir. Bilişsel davranış terapisinin hedefi, obsesif kompulsif bozukluğu olanların ritüellerini gerçekleştirmeden korkularıyla yüz yüze gelmelerini ve anksiyetenin azaltılmasını sağlamaktır. Bu terapide obsesif-kompulsif bozukluğu olanlarda sıkça görülen, abartılmış veya felaketler içeren düşünceleri azaltmaya da odaklanılır. Ayrıca, kişiye özel olarak, bir psikiyatr tarafından uygun ilaç tedavisi uygulanır.
NASIL ARANDI: #Obsesif kompulsif bozukluk # takıntı # uzman psikolog Melis Kan # yaygın takıntı # obsesyon # tedavi # Medical Park Gebze Hastanesi #
