Kentimizin ilk çocuk ruh sağlığı uzmanlarından olan, Dünya Çocuk Psikoloji ve Pedagoji Danışmanlık Merkezi’nin kurucusu Dr. Figen Karaceylan Çakmakcı, Kocaeli’yi yepyeni bir kavramla tanıştırmaya hazırlanıyor. 4 yıl önce katıldığı bir kongrede ‘Mindfulness’ uygulamasıyla tanışan Dr. Figen Karaceylan Çakmakcı, aldığı eğitimin hayatında yarattığı olumlu değişimi görünce bu uygulamayı daha fazla insana ulaştırmak için kolları sıvadı.
Dilimize ‘bilinçli farkındalık’ olarak çevrilen Mindfulness, yapılan düzenli egzersizler sonucunda kişinin ‘an’ın içinde kalabilme; içinde bulunduğu anın sunduklarını yargılamadan, tarafsızca kabul edebilme becerisini kazanmasına yardımcı olan bir uygulama. Mindfulness ve ‘mindfulness eğitici eğitmeni’ eğitimlerini aldıktan sonra yoga eğitmeni Öznur Alp ile birlikte Mindfulness Kocaeli’yi kuran Dr. Figen Karaceylan Çakmakcı, şimdi hayatını değiştiren bu ‘farkındalık’ tekniğini danışanlarıyla paylaşıyor.
Mindfulnes’in ne olduğunu, ne işe yaradığını ve bizi nasıl özgürleştirdiğini Dr. Figen Karaceylan Çakmakcı’ya sorduk.
Yaklaşık 4 yıl önce katıldığım uluslararası bir kongrede ‘Okullarda Mindfulness Uygulamalarının Etkileri’ başlıklı bir sunum yapılmıştı ve bu uygulama çok ilgimi çekti. Kongre sonrası Mindfulness’i araştırmaya, konuyla ilgili bilimsel makaleleri okumaya başladım ve Türkiye’de bu işi en etik ve bilimsel yapan kişinin Doç. Dr. Zümra Atalay olduğunu öğrendim. Doç. Dr. Atalay’ın 3 yıl önce ilk olarak Mindfulness Instute kapsamında açtığı 8 haftalık MBSR eğitimine katıldım. Bu eğitimin bende ve yaşamımda yarattığı olumlu etkileri görünce, daha fazla insana ulaşmasını sağlamak istedim. Böylece eğitici eğitmenliği yoluna da girmiş oldum.
Bu eğitim sürecinde yoga eğitmeni sevgili Öznur Alp ile de yollarımız kesişti ve Mindfulness Kocaeli böylelikle kurulmuş oldu.
EMBA (The European Network of Associations of Mindfulness Based Approaches) üyesi eğitmenler olan Dr. Günter Hudasch, Lot Heijeke, klinik psikolog Petra Meibert ve Doç. Dr. Zümra Atalay’ın açtığı kursa katıldım, aslında bu süreç halen devam ediyor.
Mindfulness, aslında çok basit ama bir o kadar da zor bir kavram. Dilimize ‘bilinçli farkındalık’ olarak çevrilebilir. Mindfulness, öncelikle bir yaşam felsefesi, iç dünyamıza açılan keşif yolculuğudur. Mindfulness, kavramsal bir tanımlamanın ötesinde, deneyimsel olarak yaşanması gereken bir eğitimdir. Düzenli yapılan egzersizler sonucunda kişinin, belli bir tutumla dikkatini ‘an’ın içinde kalabilme becerisini kazanmasına yardımcı olur.
İçinde bulunduğumuz an, bize her ne sunuyorsa; bu durumu yargılamadan, tarafsızca kabul edebilmektir. İşin özünde fark etmek, farkında olmak var.
Aslında mindfulness çok yeni bir kavram değil ama hayatımızın ritminin giderek hızlandığı, ‘şimdiki an içinde’ kalabilmenin giderek zorlaştığı şu dönemde gerçekten de mindfulness’i daha çok duyar olduk. Günümüzde sürekli ve çok fazla uyarana maruz kalıyoruz. Tahammülümüz ve sabrımız o kadar azaldı ki bu durum geleceğimizin en önemli sorunlarından biri haline geldi. Ayrıcı zihnimiz o kadar dolu ki birçok şeyi otomatikman, aynı anda yapmak zorunda kalıyoruz. Yani günümüzde, dikkatimizin niteliğiyle ilgili çok ciddi sorunlar yaşıyoruz. Sürekli stres altındayız ve işte mindfulness tam da burada bize çok yardımcı oluyor.
Sanayileşme, şehirleşme, modernizasyon ve teknoloji hayatımızı kolaylaştırmakla birlikte kişiyi zora sokan bir baskı da yaratıyor. Öyle bir noktaya geldik ki küçük-büyük herkesin, sürekli yapması gereken zorunlulukları, otomatik görevleri var. Her konuda aceleciyiz. Stresin yarattığı baskı, bir noktadan sonra kapasitemizi aştığında işimizde, evimizde, yakınlarımızla ilişkilerimizde sorunlar yaşamaya başlıyoruz. Giderek hayat kalitemiz düşüyor ve sağlığımız bozulmaya başlıyor. Kaygı ve depresyon gibi ruhsal bozuklukların yanı sıra kronik ağrılar, fibromiyalji, hipertansiyon, diyabet, kanser gibi hastalıkların görülme sıklığı da giderek artıyor.
Yaşamımız tamamen ve sadece ‘şimdiki zaman’da geçer. Yaşadığımız her şey, yaşandığı anda geçmişte kalır. Düşünce, söz haline geldiği anda geçmiş zaman olur. Şimdiki zaman, sadece duyumlarımızla keşfedebileceğimiz bir zaman dilimi. Yani koklamak, işitmek, dokunmak, bedenimizi hissetmek. Hepsi şu ‘an’dadır. Mesela şu an kurduğum bütün cümleler geçmişte kaldı bile. Artık onları değiştiremem. Çocuklardan farklı olarak, düşünme gücü olgunlaşmış bizleri; düşüncenin karmaşık süreçlerinden çıkartabilecek ve şu ana döndürebilecek güç, aslında sahip olduğumuz, özümüzde olan ama giderek unuttuğumuz duyumsamalarımızdır. ‘An’da olanların tek somut gerçek açıklayıcıları duyumlarımızdır. Bir nevi, bebekken sahip olduğumuz özelliklerimize dönebilme becerisi kazanmaya çalışıyoruz.
Modern toplumda herkesin ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. Okullarda kullanımıyla ilgili yapılan bilimsel çalışmaların elde ettiği veriler çocukların okul başarısının arttığı, dikkat becerilerinde gelişme sağlandığı; öfke kontrolü ve okul zorbalığı gibi alanlarda ciddi azalma olduğu yönünde.
Ayrıca kurumsal firmaların bu uygulamaları desteklemesi sonuncunda, kurum içi iş performansı, iş memnuniyetinde artış olduğu yönünde yine yapılmış birçok bilimsel çalışma var. Mesela, Google 2007’de kendi bünyesinde mindfulness birimi kurmuş. Amerika profesyonel basket ligi NBA’de birçok takım, maç sırasında stresi ve zihinsel odaklanmayı yönetmek için mindfulness kullanıyor. Dünyada ve Türkiye’de birçok firma MBSR eğitim programından faydalanıyor.
MBSR, Mindfulness Based Stress Reduction’ın kısaltması ve ‘Bilinçli Farkındalıkla Stres Azaltma’ diye dilimize çevrilebilir. Mindfulness felsefesinin bir program dahilinde uygulanmasıdır. İlk kez 1970’li yılların başında Prof. Dr. Jon Kabat Zinn tarafından, stres yönetimi geliştirme amacıyla MIT (Massachusetts Institute of Technology) Üniversitesi’nin mindfulness merkezinde uygulanmaya başlanmış; günlük yaşamdaki stresi ve zorlukları yönetebilme amacıyla geliştirilmiştir. MBSR, 8 haftalık bir programdır. 2,5 saat süren 7 oturum ve 6 saatlik bir ‘sessizlik günü’ içerir. Kurs içeriği teorik eğitim içermez. İnformal egzersizler (günlük yaşamda mindful olma uygulama pratikleri) ve formal egzersizlerden (düzenli yapılması önerilen mindful algısal uygulama pratikleri) oluşur. Bilimsel kanıta dayalı bir uygulamadır. Kişisel farkındalığı geliştirme kurs programıdır. Bu kursa 18 yaş üstü herkes katılabilir.
Zihnimizi boşaltmak ya da bir şey düşünmemek değildir. Nefes terapisi, gevşeme egzersizleri, yoga programı değildir. Kişinin ‘anı yaşayacağım’ adı altında hayatındaki sorumluluklardan kaçtığı bir uygulama değildir. Dini inanç ve ritüel de değildir.
Daha iyi bir hafızaya sahip olmamıza, daha güçlü zihinsel dayanıklılığa, daha çabuk karar verebilme becerisine ve daha iyi odaklanmaya imkan tanır.
Mindfulness özgüveni, hayattan alınan keyfi, iş yaşantısındaki tatmini, hedeflere odaklanmayı, kişinin potansiyelini tam olarak kullanma becerisini artırır ve kişiye duyguları daha iyi yönetebilme becerisi edindirir. Ayrıca, kaliteli iletişim becerisi kazandırır, dinleme becerisinde artma olur, duygusal zekâda artış sağlar.
NASIL ARANDI: #Mindfulness Kocaeli # stres # dikkat eksikliği # günlük sorunlar # anı yakalamak # eğitim # eğitici # hayatın ritmi # yaşam # mücadele # kocaeli
