Keyifli geçen bir yarıyıl tatili sonrasında, birçok evde ödev savaşları yaşanmaya başladı bile. Ödev yapmamak için direnmeler, bahane üretmeler, ertelemeler ya da bir şeyler karalayarak geçiştirme çabaları en sık karşılaşılan çocuk tutumlarıdır. Anne babanın ertelemelere karşı çaresiz kalması, ödev bir an önce bitsin diye çocuğun yanına oturması, geçiştirme ödevleri düzeltme çabası ya da alınmayan ödevlerin peşine düşmesi de artık normalleşmiş ebeveyn davranışlarıdır. En uç nokta ise ebeveynin olanca gücüyle ödevleri tamamlamak için çabaladığı anlarda, çocuğun bu durumla hiç ilgilenmemesidir.
Peki, ‘ev ödevi’ nedir, kimin sorumluluğu ve görevidir, çocuklara hangi amaçla verilir? Eğer ödevler çocukların bilgilerini tekrar etme ve bilginin kalıcılığının desteklenmesi için veriliyorsa, ödevin yapılması telaşına gerçekten anne baba düşmeli midir?
Ödev yapma, çocuğa sorumluluğu öğretir. Eğer ebeveyn bu sorumluluğu sahiplenirse, çocuk bu görevi hiçbir zaman üstlenmeyecektir. Bu sorumluluğu küçük yaşlarda edinememiş bir çocuğun; sonraki yaşamında sorumluluk yüklenmesinde ciddi sorunlar yaşama riski vardır. Bu sebeple çocuğa ait sorumluluğu iyi ya da kötü ama mutlaka çocuk yerine getirmelidir. Onun adına telaşa düşmek ve ‘ödev yaptırma’ krizleri yaşamak, ebeveyn ile çocuk arasındaki ilişkiyi bozar, zamanla bir güç savaşına dönüşür. Gelin, ödev konusunda anne ve babalara düşen görevlere bir göz atalım.
Birlikte karar verilmiş ‘tanımlanmış ödev zamanı’ olmalı ve net bir zaman dilimi belirlenmelidir. Mola zamanları belirlenmeli, bu düzenlemeye uyması ya da uymaması durumunda sonuçlarının neler olacağı önceden konuşulmalıdır. Ödev saatinden hiçbir koşulda taviz verilmemelidir. Ebeveyn yemek saatini ya da eve gelecek misafir programını bu saat dilimine göre ayarlamalıdır. Eğer anne-baba tutumunda kararlı olursa, çocuk da kendi planlarını ödev saatine göre ayarlar ve kendini programlamayı öğrenir.
• Çocuk, dinlenmiş ve bütün ihtiyaçları karşılanmış olmalıdır.
• Ödev saati, tutarlı ve sabit bir zaman olmalıdır. Değişkenlik çocukların kafasını karıştırabilir.
• Erken bir saat olmalı, ödev bittikten sonra çocuğa kendisi için ayırabileceği bir zaman kalmalıdır.
• Ödev, belirli sürede yapılmalı; yani başlangıç saati belli olduğu gibi bitiş saati de belli olmalıdır.
• Çocuğun yaşına ve dikkat süresine göre belirlenmeli ve gerekirse iki ya da üç parçaya bölünmelidir.
Çocuğa destek olunmalı
• Çocuk ödevlerini yaparken mutlaka ona destek olmak gerekir ancak bu, tüm sorumluluğu üstlenmek anlamına gelmemelidir.
• Ödev saatinde, çocuğun ödev yapmaya başlayıp başlamadığı kontrol edilmelidir.
• Ödev saati süresince arada bir neler yaptığını kontrol etmek; iyi gidiyorsa övgüyle destek olmak; gitmiyorsa sorunun ne olduğunu konuşmak faydalı olabilir.
• Ödev, erken bitse bile o sürenin konu tekrarı yapmak ya da ek çalışma için kullanılması gerektiği belirtilmelidir.
• Ödevlerin tamamlanıp tamamlanmadığı, ebeveyn tarafından kontrol edilebilir ancak çok sıkı kontrol ve beklenti düzeyinin yüksek olması motivasyon kırıcı olabilir. Hatalar, öncelikle çocuğa sorulmalı; eğer çocuk hataları bulmakta zorlanıyorsa ona yardımcı olunmalıdır. Ayrıntılı ödev kontrolü öğretmene aittir.
• Çocuğun ödevini en rahat yapacağı ortam, ödev alanı olarak belirlenmelidir. Ödev alanı belirlenirken, çocuğun tercihi ve kişilik özellikleri mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Ödev alanı, günlük ödev saatlerinde mutlaka çocuğa tahsis edilmelidir.
• Ödev alanında hiçbir elektronik alet olmasına izin verilmemedir.
• Çalışma köşeleri çocuğa özel bir hale getirilerek, çocuğun orayı sahiplenmesi sağlanabilir.
Çocuğunuzun becerisine uygun ödevler verildiğinde, ödev saatleri belirlendiğinde ve uygun ortamlar yaratıldığında, ödev yaptırmak hiç de zor olmayabilir. Öncelikle çocuğunuzla bunları konuşup kurallarda mutabık kaldığınızda, belki de sorununuz tümüyle sona erecektir.
NASIL ARANDI: #ödev # çocuk # öğrenci # ödev saati # eğitim # öğretim # sorumluluk # ödev yapmak # figen karaceylan çakmakçı # kocaeli
