Yetişkin insanların yüzde 8-10’luk bir kısmını etkileyen ‘kronik öksürük’, sekiz haftadan uzun süren öksürüğe verilen addır. Kronik öksürük, doktor başvurularının önemli bir sebebidir ve yaşam kalitesini önemli derecede bozan bir durumdur. En sık sebepleri arasında üst hava yolu öksürük sendromu, reflü, ACE inhibitörü kullanımı, astım, enfeksiyon sonrası öksürük sendromu, uyku apne sendromu ve alerjik bronşit bulunmaktadır. Kronik öksürüğün tedavisi, rahatsızlığa sebep olan faktörün ortadan kaldırılmasıyla mümkündür.
Solunum yollarında artmış bir öksürük hassasiyeti mevcuttur ve bir tetikleyici ile uyarılmaktadır. Bu tetikleyiciler arasında sigara, ilaç kullanımı, egzersiz ve yüksek ses gibi faktörler bulunur. Tedavisi, tetikleyicilerden uzak durulması ve ilaç tedavisiyle mümkündür.
Kronik öksürük hastalarının yüzde 20’lik kısmını oluşturur. Tedavisinde, ilaç kullanımı kesilmektedir.
Kronik öksürük hastalarının önemli bir kısmında görülür. Nefes darlığı, göğüste sıkışma gibi eşlik eden şikayetler bulunabilir. Tanıda, solunum fonksiyon testleriyle hava yolu değişkenliğinin gösterilmesi gerekir. Tedavisinde ana ilaç, inhaler kortikosteroiddir.
Mide asidinin, yemek borusu mukozasında öksürük reseptörlerini uyarması, sorumlu mekanizmalardan biridir. Tedavisinde proton pompa inhibitörleri, kilo verme, beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi önemli yer tutmaktadır.
Özellikle influenza gibi viral enfeksiyonlar sonrası sıklıkla görülebilir. Öksürük reflekslerinin aşırı uyarılmış olması önemli bir sebeptir. Tedavisiz, kendiliğinden geçebilecek bir durumdur.
Özellikle gece öksürüğü olarak ortaya çıkar. Kilolu ve horlama şikayeti olan hastalarda sık karşılaşılır. Tanısı, polisomnografi denilen bir cihazla konulabilir. Tedavide kilo vermek ve CPAP etkilidir.
Alerjik bronşit ve vokal kord disfonksiyonu, sıklıkla astım ile karışan iki hastalıktır. Astımdan farklı olarak bronşitte, solunum fonksiyon testlerinde anormallik bulunmamaktadır. Tanı, balgamda veya bronş lavajında eosinofil artışının gösterilmesiyle konulur. Bronşit, kortikosteroid tedaviye iyi yanıt vermektedir.
Vokal kord disfonksiyonu ise nefes alma esnasında ses tellerinin paradoksal şekilde hareket etmesi neticesinde oluşur. Bu tabloya genellikle ses kısıklığı da eşlik eder. Tedavisinde ses ve konuşma terapisi önemli bir yer tutmaktadır.
Alt solunum sistemi, büyük ve orta çaplı hava yollarının mukozasının iltihabıdır. Akut ve kronik bronşit olarak 2’ye ayrılır. Akut bronşit, yeni gelişmiş bronş mukozası iltihabını temsil etmektedir.
En sık rastlanan sebebi, viral enfeksiyöz ajanlardır. Hastalar, genellikle iki haftadan uzun süren öksürük şikayetiyle doktora başvurur. Tanısında en önemli basamak, benzer belirtilere neden olabilecek pnömoni, KOAH gibi hastalıkları ekarte etmektir. Tedavisini semptomatik tedaviler oluşturmaktadır ve antibiyotikler genellikle kullanılmaz.
Kronik bronşit ise KOAH hastalığının bir varyantı olarak bilinmektedir. Uzun süreli sigara içimine veya zararlı gazlara maruz kalma neticesinde, aşırı mukus salınımına bağlı olarak; hava yollarında darlık ve solunum sistemi semptomlarına neden olur. Tedavisinde öncelikle sigarayı bırakma önerilmektedir. Yatarak tedavi, solunum testi, görüntüleme, inhaler ilaç kullanımı, teofilin, solunum fizyoterapisi, makrolid, fosfodiesteraz enzim inhibitörleri, oksijen tedavisi, akciğer volüm küçültücü tedaviler ve akciğer transplantasyonu tedavi seçeneklerini oluşturur.
Akciğerin iltihabıdır. Bakteri, virüs, mantar gibi çeşitli mikroplarla oluşabilir. En fazla ölüme yol açabilen hastalıklar arasındadır. Çocuklarda, 65 yaş üstü yaşlılarda, kronik bir hastalığa sahip olanlarda, sigara kullananlarda, bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık veya ilaç kullanımı varlığında daha sık görülür. Ateş, öksürük, balgam çıkarma, göğüs ağrısı en sık rastlanan belirtilerdir. Nefes darlığı, bilinç kaybı, bulantı-kusma, sık nefes alıp verme, kas-eklem ağrıları, halsizlik gibi belirtiler de görülebilir. Ağır zatürre durumlarında, hastada deri ve mukozanın mavi renk alması, ciddi nefes darlığı, tansiyon düşüklüğü ve bilinç bulanıklığı olabilir. Tanı, çoğunlukla akciğer grafileri çekilerek konur. Ağır zatürre durumlarında kan testleri, bilgisayarlı tomografi ve balgam testleri gibi ileri incelemeler gerekebilir.
Tedavide genellikle antibiyotikler, bol sıvı alımı, istirahat, ağrı kesici ve ateş düşürücüler kullanılır. Hastaneye yatması gereken hastalarda daha farklı tedaviler gerekebilir. Çok ağır zatürre durumlarında yoğun bakımda yatış, solunum desteği uygulanma zorunluluğu doğabilir.
NASIL ARANDI: #Medical Park Gebze # Göğüs Hastalıkları # Uzmanı Doç. Dr. Serdar Kalemci # Kronik öksürük # tedavi # teşhis # uzman # doktor # yaşam # gebze # kocaeli
