Yarım asırdan daha önce, Gölcük’ün Yazlık beldesinde, kömür tozu ile başlıyor bu hikâye. Kendi deyimi ile balık burcunun tüm özelliklerini ve naifliğini taşıyan, bıyıkları bile daha terlememiş bu çocuk sevincini, öfkesini kömür tozu ile duvarlara resmettiği çizgilerle dışa vuruyor.
Kâh bağırıyor çizgilerle, kâh kahkahalar atıyor. Bazen kendisini döven abisini, babasından odunla dayak yerken çiziyor duvarlara, bazen de kahvede domino oynamasına izin vermeyen esnafın ağzını burnunu yamultuyor sokakta bulduğu çimento kâğıtlarının üstünde.
Biraz daha büyüdüğünde, 3 arkadaşı ile gittiği lokantada 14 liralık hesabı ödeyemediklerinde, diğer müşterilerin karikatürünü çizerek denkleştiriyor parayı. Daha o günlerde anlıyor ki çizgilerin, tuvallerin arasında geçecek ömrü. O çizgilere, çizgiler ona can verecek. Çizgiler uçuracak onu Paris’e, Londra’ya, Nice’e.
Gölcük’ün Yazlık beldesinde başlayan çizginin yolculuğu, 20 senesi Güney Fransa olmak üzere birçok Avrupa ülkesini dolaşacak. Ünü ülke sınırlarını aşacak. Ama hikâyenin merkezi hep Gölcük’ün Yazlık beldesi olacak. Çizgiler onu binlerce kilometre uzağa savursa da dönüp geleceği yer hep doğduğu topraklar olacak.
Kimden mi bahsediyoruz? Tabi ki geçtiğimiz günlerde karikatüristlikten gazeteciliğe, çizgi film animatörlüğünden tiyatroculuğa hatta Yeşilçam filmlerinde rol almaya kadar dolu dolu geçen 60. sanat yılını kutlayan, Gölcük’ün Yaşar Abi’si Yaşar Tosun’dan.
Röportaj için halen oturduğu, aynı zamanda doğduğu yer olan Yazlık’taki evine gidiyoruz. Çeşme Alaçatı havasında mavi-beyaz, tek katlı, bahçesi meyve ağaçları ile dolu evinin kapısında karşılıyor bizi Yaşar Abi. Hulusi Kentmen babacanlığı var üzerinde, sanki yıllardır onu tanıyormuşuz da yakın bir akrabamızın ziyaretine, çayını kahvesini içmeye gelmişiz gibi hissediyoruz kendimizi.
Kırmızı gömleği ve gömleğinin içine taktığı hardal sarısı fuları ile çok şık görünüyor ihtiyar delikanlı Yaşar Tosun. Sonra sohbet faslına geçiyoruz. Etkileyici ses tonu, olağanüstü üslubu ve kibarlığı ile başımızı döndürüyor. Ta Gölcük’te lise olmayan yıllardan başlıyoruz 60 yıllık zaman yolculuğuna… Röportajın kalan kısmını, biz araya girmeden Yaşar Tosun’dan dinleyelim isterseniz;
“1946 yılında Gölcük’ün Yazlık beldesinde, şu an oturduğum evde doğdum. Çocukken çok çelimsiz ve zayıf olduğum için ağabeyimden ve arkadaşlarımdan çok dayak yerdim. Ben de kaba kuvvetle cevap veremediğim için bazen kömürle duvarlara, bazen de yerde bulduğum bir kâğıt parçasına karikatürlerini çizerek cevap verirdim.
İlkokul ve ortaokulu Gölcük’te okudum. Ortaokuldayken o zamanın Posta Gazetesi’nde bir film şirketinin çizgi film animatörü aradığını gördüm. Bir kurbağanın nilüfer yaprağı üzerinden göle atlamasının çizilmesini istiyorlardı. 3 saniyelik bu görüntü için 80 adet çizim yapıp gönderdim. Çok beğenmişler ki bana 40 lira gönderdiler. Havalara uçtum, benim için çok büyük para. 25 lirasıyla kendime bir bisiklet, 15 lirasıyla da çok sevdiğim izci kıyafeti aldım. Çizerlikten ilk paramı bu şekilde kazandım.
Gölcük’te lise olmadığı için eğitimime İzmit’te devam ettim. Liseye giderken İzmit İstiklal Gazetesi’nde karikatürlerim yayınlanmaya başlandı. Liseyi bitirdikten sonra İstanbul’da Güzel Sanatlar Akademisi’ne girdim. Bu dönemde Tahsili Efkâr, Hergün, Akşam ve çok az bir süre de Cumhuriyet gazetesinde çalıştım. Ayrıca Akbaba mizah dergisinde de karikatüristlik yaptım.
Tiyatroya karşı da ayrı bir ilgim olduğundan İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu’na katıldım. Daha çok çocuk oyunlarında rol aldım. Hatta o yıllarda tiyatrocuları Yeşilçam filmlerine davet ediyorlardı, 6-7 Yeşilçam filminde rol aldım. Tiyatro eğitimi aldıktan sonra İstanbul Kadıköy’de, Yaşar Tosun Tiyatrosu’nu kurdum. Burada birçok tiyatro sahneledim ve turnelere katıldım.
1966 yılında Türkiye’nin ilk Kültür Bakanı olan Talat Halman bana Londra’da ‘en hızlı karikatür çizme yarışması’ olduğunu ve katılmayı düşünüp düşünmediğimi sordu. Kabul ettim. 40’a yakın ülkeden karikatüristin katıldığı yarışmada, 21 saniyede çizimi bitirerek 2. oldum. Bu yarışmadan sonra bana Avrupa’yı dolaşma istediği geldi. Türkiye’den çıktım Almanya, İsviçre ve daha birçok ülke gezdikten sonra Güney Fransa’da Nice’e geldim. Nice’i çok beğendim. Kendi kendime ‘Acaba burada bir sergi açabilir miyim’ diye düşündüm. Nice Kültür Müdürlüğü’ne sergi için müracaat ettim. İki gün sonra beni aradılar, 1966 yılında Londra’da aldığım dereceyi öğrenmişler. Dediler ki ‘Biz uluslararası bir galeriyiz, salonumuzu size ücretsiz vermek zorundayız.’ Hatta ‘Vergiden bile muafsınız’ dediler. Böylece Nice’te sergiyi açtık.
Dedim ya ben Nice’i çok beğenmiştim, Nice de beni beğenmiş olacak ki 1979 senesinden 1999 yılına kadar ara vermeden 20 sene her yaz Nice’e gittim ve orada karikatür çizmeye devam ettim. Nastassia Kinski, Jean Paul Belmondo, Kirk Douglas, futbolcu Michael Platini karikatürlerini çizdiğim ünlüler arasındadır. Bu 20 sene içerisinde Avrupa Çizerler Birliği’nin de Balkan ülkeleri sorumlusu olarak görev yaptım.
Sonra hepimizin malumu 1999 senesinde o büyük depremi yaşadık. Ben enkazdan çıktım. Birçok sevdiğimizi kaybettik. (gözleri doluyor, biraz ara veriyoruz). Tüm anılarım, hatıralarım, çizimlerim enkazla birlikte kayboldu. Çok etkilenmiştim, 3-4 sene elime kalem alamadan, gayesizce yaşadım.
Depremden 4-5 sene sonra beni Çeşme Belediyesi’nden aradılar. ‘Yaşar Bey biz burada sanat festivali düzenlemeyi düşünüyoruz, bizimle çalışır mısınız’ dediler. Ne yapacağımı sordum, ‘Burayı siz yöneteceksiniz’ dediler.
Ben de kabul ettim. O günden sonra her yaz Çeşme’ye gitmeye başladım. Hem çizmeye devam ediyorum hem de oradaki festival faaliyetleriyle ilgileniyorum. Kışları ise Gölcük Yazlık’taki evimde geçiriyorum.
60 senelik sanat hayatında bu sayfalara sığmayacak kadar çok yurt içi ve yurt dışı ödülü olan sanatçı Yaşar Tosun geçtiğimiz aylarda hem 60. sanat yılını kutladı hem de Gölcük’te yaşayan insanların portrelerinden oluşan ‘Yaşar Tosun’un Gözüyle’ isimli karikatür kitabının tanıtımını yaptı. Gölcük Belediyesi Sanat Galerisi’nde düzenlenen törene Kocaeli Valisi Hüseyin Aksoy, Gölcük Kaymakam Vekili Ahmet Narinoğlu, Gölcük Belediye Başkanı Mehmet Ellibeş, Gölcük eski Kaymakamı Mustafa Altıntaş, emekli vali yardımcısı Mustafa Pekdemir, Gölcük Kent Konseyi Başkanı Metin Şentürk, İlçe Milli Eğitim Şube Müdürleri Abdülhaluk Köse ve Naim Yüksel ile çok sayıda sanatsever katıldı. Kocaeli Life olarak biz de Yaşar Tosun’un 60. sanat yılını kutluyoruz.
NASIL ARANDI: #Yaşar Tosun # karikatür #
