Aşı, bireysel sağlığı koruması kadar salgın hastalıkların önlenmesinde temel araç olduğu için koruyucu halk sağlığının da yapı taşlarından birini oluşturuyor. Özellikle çocukluk çağında yapılan aşılar, yetişkinlikte ve yaşlılıkta sağlıklı olmanın yolunu açıyor. Aşı konusundaki bilinçlenmede zaman zaman sorunlar olsa da genellikle anne ve babalar çocuklarının yararını göz önünde bulundurarak aşı takvimine riayet ediyor. Ancak Covid-19 pandemisi aşı konusundaki hassasiyetin artırılması gereğini de ortaya koydu.
Dünya Sağlık Örgütü, 19 Mart 2020 tarihinde Covid-19’u halk sağlığı acil sorunu olarak ilan etti. Bu durumda, aşı ile önlenebilen hastalıklarda artış olabileceği riski göz önüne alınarak çeşitli planlamalar yapıldı. Bu süreçte anne ve babaların aklını kurcalayan önemli konuların başında çocuklarda zatürre, menenjit gibi hayati riske neden olabilen pnömokok bakterisi ile gribe yol açan influenza virüsüne karşı yapılan aşıların geldiğini belirten Acıbadem Kocaeli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Nejla Çelenk Uysal, “Ebeveynler çocukların aşılanma durumlarını takip etmeli, aşı zamanı geldiğinde hekimleriyle iletişime geçerek aşı uygulamaları konusunda bilgi almalı. Pandemi döneminde de çocuklarımızın aşılanması hayati önem taşıyor” uyarısında bulunuyor.
Akciğerlerde akut enfeksiyon tablosu olarak tanımlanan pnömoninin, oluştuğu yere göre toplum kökenli ya da hastane kökenli olarak ikiye ayrıldığını belirten Dr. Nejla Çelenk Uysal, “Pnömonide olguların ancak yüzde 60-70’inde bakteriyolojik etken ortaya konulabiliyor. En sık karşılaşılan toplum kökenli pnömoni nedeninin ‘streptococcus pneumoniae’ olduğu biliniyor. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olanlarda ve 60 yaş üzerindeki kişilerde pnömokok enfeksiyonu sıklığı yılda yüzde 2.5 oranında artıyor” diyor.
Pnömokok aşısının ‘2 yaşından büyük; orak hücreli anemisi bulunan, böbrekleri hasarlı olan, dalak bulunmayan, beyin-omurilik sıvısı kaçağı yaşayan, bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanan çocuklar ile 2 yaşın altında sadece HIV pozitif olan bebeklere’ yapılması gerektiğini vurgulayan Dr. Nejla Çelenk Uysal, aşının koruyuculuğunun yüzde 60-64 oranında olduğunu kaydediyor. Çocuklarda görülen böbrek hasarı, böbrek yetmezliği, organ nakli, dalak yokluğu ve orak hücreli anemi gibi durumlarda aşının 5 yıl aralıklarla yinelenmesi gerekebiliyor.
Gribe yol açan influenza virüsünün 1889’dan bu yana yaşanan beş pandemiye yol açtığını hatırlatan Dr. Nejla Çelenk Uysal, “Virüs, üst ve alt solunum yollarının yüzeyine yapışarak burada çoğalır ve solunum yollarının savunma mekanizmasını bozar. Böylece ikincil bakteriyel enfeksiyonlara yatkınlık ortaya çıkar. Doğrudan influenza virüsünün oluşturduğu pnömoni oldukça enderdir ve ağır bir tabloyla seyreder” diyor.
İnfluenza aşısı, bir önceki yıl dünyada enfeksiyona yol açmış olan influenza virüslerini temsil edecek iki tip influenza A, bir tip influenza B suşunu (virüsün farklı alt türlerini) içeriyor. Yılda bir kez yapılan aşının yüzde 65-85 oranında koruyuculuk sağladığını dile getiren Dr. Nejla Çelenk Uysal, “İnfluenza aşısının astımı olanlar ve viral enfeksiyon sonrası Reye sendromu gelişme riski nedeniyle uzun süreli aspirin tedavisi gören 6 ay-18 yaş arası çocuklara yılda bir kez uygulanması gerekiyor” diye konuşuyor.
İnfluenza aşısının bağışıklık yetmezliği olan kişilerde bile güvenle uygulanabildiğine dikkat çeken Dr. Nejla Çelenk Uysal, olası yan etkiler hakkında da şu bilgileri veriyor:
“Bu aşının tek kesin yan etkisi, aşının hazırlanma tekniğiyle ilişkili olarak yumurta alerjisi. Lokal kızarıklık ve sertlik olabiliyor. Bu yan etki de görüldüğü kişilerin yüzde 25-60’ında 1-2 gün sürebiliyor. Ateş, kas ağrıları, halsizlik görülme oranı da yüzde 30. Bu şikayetler de en fazla 24 saat sürüyor. Ciddi yan etkiler oldukça enderdir. Eğer kişi kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa ve aşı yaptırıyorsa, aşının kanama düzeyini artırabileceğini aklında tutmalı. Kişinin kullandığı ilaçlar konusunda doktorlarını bilgilendirmesi önemli.”
NASIL ARANDI: #aşı # çocuk # grip # zatüre # influenza # kocaeli # acıbadem hastanesi # izmit # aşı takvimi
