RÖPORTAJ: Zeynep AKAR • FOTOĞRAFLAR: Vehbi KILIÇ
Gireği, gücük, sipsi, parpılama, yog... Bu kelimeler kulağınıza yabancı geldi, değil mi? Belki daha önce hiçbirini duymadınız, belki de duydunuz ama ne anlama geldiğini bilmiyorsunuz. Halbuki hepsi dilimize, kendi kültürümüze ait... Bazıları unutulup gitmiş ama kimisi ülkemizin çeşitli yörelerinde hala kullanılıyor.
İzmitli Esin Alçıoğlu, kültürümüzün geçmişten geleceğe taşınması noktasında, dilimize ait öğelerin önemine inanan, genç ve idealist bir edebiyat öğretmeni.
Esin Hanım, folklorumuza ilgi duyanlar, kendi kültürünün nereden gelip nereye gittiğini merak edenler için rehber niteliğinde bir kitap hazırlamış.
Sözlük metoduyla kaleme aldığı ve ‘Türk Halk Bilimi Sözlüğü’ adını verdiği eserinde, dilimize ait pek çok sözcük, terim ve deyişi derlemiş; hangisinin hangi yörede kullanıldığını, ne anlama geldiğini açıklamış. ‘Türk Halk Bilimleri Sözlüğü’, kendi kültürüne ilgi duyan herkesin kütüphanesinde mutlaka bulunması gereken bir eser...
Esin Hanım, İzmitli olduğunuzu biliyoruz... Sizi biraz daha yakından tanıyabilir miyiz?
1984 doğumluyum. İlk, orta ve lise tahsilimi İzmit’te tamamladıktan sonra Yedi Tepe Üniversitesi’nin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne YÖK bursuyla başladım. 2006-2007 yılları arasında, Erasmus değişim programıyla Essen Duisburg Üniversitesi’nde bir yıl eğitim gördüm. Yüksek lisansımı ise Sakarya Üniversitesi’nde ‘Yeni Türk Dili’ alanında yaptım. Evliyim ve Arel adında 2 yaşında bir oğlum var.
Eğitiminizi tamamladıktan sonra kariyeriniz ne yönde ilerledi?
Mezun olduktan sonra, yüksek lisans eğitimime başlayana dek 2 yıl bir devlet lisesinde vekil öğretmenlik yaptım, ayrıca çeşitli dershanelerde de öğretmen olarak çalıştım. Tam Kocaeli Üniversitesi’nde okutman olarak görev yapmaya başlayacaktım ki bebek beklediğimi öğrendim ve kariyerime ara verdim.
Peki, ‘Türk Halk Bilimleri Sözlüğü’ nasıl ortaya çıktı?
Folklor için ‘gelenekler bilimi’ denilebilir... Kuşaktan kuşağa geçen kültür mirasları, alışkanlıklar, bilgiler, töre ve davranışlar o toplumun folklorunu oluşturur. Kendi kültürümüzü tanımak ve yaşatmak için de öncelikle folklorumuza ait terimlerin anlamını bilmemiz lazım. Bu kitap, benim yüksek lisans çalışmalarımın ve tezimin bir özeti aslında. Halk dilinde kullanılan, kimisi unutulmuş, anlamını bilmediğimiz pek çok sözcük var. Tez konumu seçtiğimde, bu alanda bir kitap yazılabileceğini düşünmüştüm. Sakarya Üniversitesi’ndeki hocamla fikrimi paylaştığımda ise böyle bir kitabın çok iyi bir kaynak olabileceğini söyledi. ‘Türk Halk Bilimleri Sözlüğü’, böyle doğdu.
Kitabın içeriğinden biraz bahseder misiniz?
‘Türk Halk Bilimleri Sözlüğü’, folklorumuza ait her kavramın ayrıntılı şekilde açıklandığı bir eser. Halk bilimini araştıran ya da kendi kültürünü merakeden herkesin başvurabileceği bir folklor terimleri sözlüğü. İçinde geçmişten günümüze Türk kültüründe kullanılan çok sayıda sözcük ve terimin anlamı, hangi yörede kullanıldığı bilgisiyle birlikte okuyucuya aktarıyor.
Kitabı hazırlarken hangi kaynaklardan faydalandınız?
Çok sayıda kaynaktan faydalandım ve her kelimenin kaynağını kitapta belirttim. Ancak, bu kitabın konusunu, Türk folklorunun en önemli isimlerinden olan Pertev Nail Boratav’ın eserlerinde geçen folklor malzemesi oluşturuyor. Kitabı oluştururken Boratav’ın tüm hayatını, eserlerini ve çalışmalarını ayrıntılarıyla inceledim.
‘Türk Halk Bilimleri Sözlüğü’ arzu ettiğiniz etkiyi yarattı mı?
Kitabım, İzmit Rotary Kulübü Kültür Yayınları tarafından basıldı. Ticari amacımız olmadığı için satışa sunulmadı ve dağıtımı da yine İzmit Rotary Kulübü tarafından yapıldı. ‘Türk Halk Bilimleri Sözlüğü’ kentin pek çok noktasına ulaştı ve Sakarya Üniversitesi’nde kaynak kitap olarak okutuldu. Kitabın yayınlanmasından sonra pek çok telefon aldım. İnsanlar arayıp büyükannelerinden, büyükbabalarından duyduğu terimleri benimle paylaştı. Böylece benim dağarcığım da genişlemiş oldu. Yeni kelimelerle kitabın devamı gelebilir.
NASIL ARANDI: #Esin Alçıoğlu # Pertev Nail Boratav
