Bilgisayar, tablet, telefon başında geçirilen saatler; taşınan ağır okul çantaları ve okul sıralarında uzun süre hareketsiz kalmak; çocukların henüz gelişmekte olan omurga sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyor.
Küçük yaşlarda başlayan duruş bozuklukları da ileriki dönemde kifoz, skolyoz, fıtık ya da boyun düzleşmesi gibi rahatsızlıklara sebep oluyor.
Oysa alınacak birkaç basit önlem, bu gibi sağlık sorunlarının hiç yaşanmaması için yeterli.
Çocuğun, erken yaşta ‘doğru duruşlar’ konusunda bilinçlendirilmesi; kullanacağı okul çantasının ve ayakkabısının dikkatli seçilmesi ise bu konuda atılacak önemli adımlardan birkaçı.
Çocukların omurga sağlığının korunması için alınması gereken önlemleri Elif Akıncı Pozitif Yaşam Merkezi’nin kurucusu, başarılı fizyoterapist Elif Akıncı’dan dinledik.
Yeni jenerasyon çocuklarda, teknoloji çağında doğdukları için tablet , telefon ve bilgisayar kullanımı çok fazla. Ayrıca yoğun okul temposuna ek olarak, çok ağır sırt çantaları taşıyorlar. Bu nedenle özellikle son yıllarda bel ve boyun ağrıları, kifoz ve skolyoz gibi omurga eğrilikleri sıklıkla görülüyor.
Çocukluk çağında başlayan duruş bozuklukları tedavi edilmezse, ileri yaşlarda kalıcı bir takım hastalıklara neden olabilir. Basit bir duruş bozukluğu olarak başlayan kambur duruş kifoza, sağa ya da sola doğru oluşan omurga eğriliği skolyoza dönüşebilir. Omurga eğriliklerindeki bu değişimler, fıtık ya da düzleşme gibi yeni hastalıkların oluşmasına da sebebiyet verebilir. Bu rahatsızlıkların ileri aşamalarında ise cerrahi müdahale gerekebilir.
Çantalar, ağırlıklarına bağlı olarak çocukluk yaşlarında omurgaya olması gerekenden çok daha fazla kuvvetler yüklüyor. Çantaların uygun olmayan pozisyonlarda taşınması, okul çocuklarının gelişmekte olan omurga, eklem, kas ve ligamant yapılarında zorlanmaya yol açabiliyor; bozuk postüre (skolyoz, kifoz hastalığı), bozuk yürüyüşe ve ileri yaşlarda ciddi bel ağrılarına sebep olabiliyor.
Öncelikle, sırt çantasını her iki omza eşit yük bindirecek şekilde taşımak gerekir. İki geniş omuz askısı ve bel kemeri bulunan; hafif, ortopedik-ergonomik çantalar tercih edilmeli. Kol çantalarının ise mutlaka gövdeye çapraz asılarak taşınması gerekir. Ağırlık, çanta içinde eşit dağıtılmalı; belin 5 santimetre yukarısında duracak şekilde, askıyla sağlam bir biçimde tespit edilerek ayarlanmalıdır. Çantanın yumuşak bir materyalden üretilmiş olması ve sırta geniş bir alanda temas etmesi de önemli. Bununla birlikte, her iki şekilde de çanta ağırsa, omurgaya yük bindirecek ve omurgayı eğecektir. En sağlıklısı tekerlekli çantalar kullanmak.
Sırt çantalarının toplam ağırlığı, öğrencinin ağırlığının yüzde 10’unu geçmemeli. Araştırmalar, okul çantası taşıyan çocuklarda bel ağrısı görülme sıklığının yüzde 75 olduğunu gösteriyor. Bu nedenle sırt çantalarının doğru kullanımını öğretme noktasında ailelere ve öğretmenlere ciddi sorumluluklar düşüyor.
Aileler evde basit bazı pozisyonlamalarla çocukların omurgasında bir sorun olup olmadığını anlayabilir. Eğer kifoz varsa, dik durması söylendiğinde çocuk kendisini dik tutmayı beceremez ancak duruş bozukluğundan kaynaklı bir kamburluk varsa kendini düzeltecektir. Çocuğa arkadan bakıldığında bir omuz ya da bir kalça daha yukardaysa ya da çocuk belinden aşağı eğildiğinde bir kürek kemiği diğerinden daha yukarıdaysa skolyozdan şüphe edilmesi ve derhal doktora gidilmesi gerekir. Önemsenmeyen bu eğrilikler ileri yaşlarda kalıcı olabilir.
Öncelikli olarak oturma eyleminin iki ana unsuru olan masa ve sandalyenin konumu iyi belirlenmeli. Çok geniş veya çok dar bir masa uygun olmayacağı gibi çok yüksek veya çok alçak bir sandalye de uygun değildir. Doğru masa yüksekliği 65 – 70 santimetre olmalıdır. Yüksekliği bu aralığın dışında olan masalar, boyun tutulmasına sebep olabilir. Ayrıca sandalyeye oturuş pozisyonu da çok önemli. Hafif geriye doğru, 125 derecelik açıyla, sırtı kamburlaştırmadan arkaya dayayarak oturmak; omuzlara ve omurlara çok daha az yük bindirir. Yazı yazdığınızda ise kollar, masaya tam olarak yatay pozisyonda bulunmalı; ayrıca kolların klavye ile temas ettiği bölge, masadan 5 santimetre kadar daha yüksek olmalıdır. Buna uygun olarak üretilmiş ergonomik klavyeler tercih edilebilir. Bacak bacak üstüne atarak yazı yazmak ya da bu pozisyonda bilgisayar karşısında oturmak yanlıştır. Bacakların üst kısmı bilgisayara bakacak şekilde, yatay bir pozisyonda olmalıdır. Mouse da sıkılmadan, düğmelere fazla baskı yapılmadan kullanılmalıdır. Ayaklar yere tam olarak basmıyorsa, ayak altına bir basamağın kullanılması daha sağlıklı olacaktır.
Büyüme kıkırdakları açık çocuklar, sürekli hareket halindeler. Yük sürekli topuklarına biniyor. Özellikle 8 ila 18 yaş arasında çocuk, topuk desteği yetersiz bir ayakkabı giyecek olursa, topuk ağrısı şikâyeti ortaya çıkar. Ailenin fark etmediği durumlarda, ikinci en sık görülen problem ise düztabanlık. Çocuğun ayağında yüksek kavis varsa ve buna uygun bir ayakkabı alınmadıysa; çocuklarda içe ve dışa basma ile buna bağlı gelişen bacak şekil bozukları ortaya çıkabilir. Bu sorunlar çocuğun yürüyüş paternini bozarak bel, boyun ve sırt ağrısına ya da skolyoz, kifoz gibi duruş bozukluklarına sebebiyet verebilir. Özellikle ayakkabı almadan önce çocukların ortopedik muayeneden geçmesi, ayak yapısının ne olduğunun öğrenilmesi ve tercihin buna göre yapılması rutin hale gelmelidir. Tavsiyem, okul dönemine başlamadan önce çocukların ortopedik bir muayeneden geçmesidir.
Ayakkabıda 2,5 ila 5 santimetre arasında topuk olması gerekir. Bu yükseklik içinde bir desteğin olması şart, desteğin yuvarlak ve geniş olması ise ideal. İç destek, çocuğun ayağının sağa sola dönmesini engellemek, ayağının altındaki topuk yüksekliği ise yaylanmayı sağlamak için gerekli. Ayakkabının ön tarafındaki genişlik ise ayak parmaklarında şekilsel probleme yol açmayacak biçimde olmalı.
Çocuğun her iki ayağı aynı eşitlikte olmayabilir, iki ayağın numarası farklı olabilir. Dolayısıyla, ayakkabı alınırken, her iki ayakta da denenmelidir. Ayakkabılar tek tek denenmeli, hangi basma noktasında sıkıntı olduğu takip edilmelidir. Ayrıca, ayakkabının önünde yaklaşık bir parmak boşluğun olmasına muhakkak dikkat edilmelidir.
NASIL ARANDI: #elif akıncı # okul # eğitim # kul çantası # çocuk # fizyoterapist # dikkat # elif akıncı pozitif yaşam merkezi # kocaeli
