Duyu bütünleme sorunlarında doğru adres: Duyu Köyü

RÖPORTAJ: ZEYNEP AKAR

FOTOĞRAFLAR: İSMAİL HAKKI TİMUÇİN

Dezavantajlı bireylere maksimum bağımsızlık kazandırmak amacıyla aktivite programları üreten bir sağlık mesleği olan ergoterapiye ve bu sorunları ortadan kaldırarak bireylerin yaşam konforunu maksimim düzeye çıkaran ergoterapistlere duyulan ihtiyaç her geçen gün artıyor. Çocuklarda, özellikle pandemi sürecinin getirdiği yalnızlaşma ve ekran maruziyeti nedeniyle artış gösteren duyu bütünleme sorunları için ergoterapi merkezi arayışında olan ailelerin sayısı ise hayli fazla.

İlimizde bu arayış içinde olan ailelere yardımcı olmak için kurulmuş merkezlerden biri de Duyu Köyü Ergoterapi ve Danışmanlık Merkezi. İki idealist ve başarılı ergoterapist, Elif Didem Demirel ve Kadriye Yüsra Şengül, Duyu Köyü adını verdikleri ergoterapi merkezinde, özellikle çocuklar için iyilik dolu bir dünya yarattı. Sadece çocuklarla çalışan ve uyguladıkları terapilerle günlük hayatlarında onları zorlayan sorunların aşılmasında büyük rol oynayan Elif Didem Demirel ve Kadriye Yüsra Şengül ile ergoterapi ve duyusal işlemleme bozukluğu üzerine konuştuk.

Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

Elif Didem Demirel: İzmit’te doğdum ve büyüdüm. Üniversite eğitimimi Kocaeli Üniversitesi’nde İş ve Uğraşı Terapisi Bölümü’nde tamamladıktan sonra Üsküdar Üniversitesi’nde de ergoterapi eğitimi aldım. Yüksek lisansımı aynı üniversitede yapıyorum, şu anda görme engelliler ve az görenlerle ilgili tezimi yazıyorum. Çalışma hayatıma 2020 yılında pandemi döneminde başladım ve o süreçte desteğe ihtiyaç duyan çocuklara evlerinde hizmet verdim. Pandemi sonrasında ise  farklı merkezlerde çalıştıktan sonra Yüsra Hocam ile birlikte Duyu Köyü Ergoterapi ve Danışmanlık Merkezi’ni kurduk.

Kadriye Yüsra Şengül: 2019 yılında Biruni Üniversitesi Ergoterapi Bölümü’nden mezun oldum. Ben de Didem Hocam gibi yüksek lisansımı yapıyorum ve obez çocuklarla ilgili tezimi bitirme aşamasındayım. Okulum bittikten sonra mesleğime ev seanslarıyla başladım, ardından 2020 yılında Kocaeli’ye geldim. Yaklaşık 3 yıl bir danışmanlık şirketinde görev yaptım ve aynı iş yerinde Didem Hocam ile tanıştım. Birlikte çalışırken mesleğimizle ilgili olarak aynı hassasiyetlere sahip olduğumuzu fark etik, aynı zamanda çok iyi iki dost olduk. 2 yıl kadar birlikte çalıştıktan sonra kurumdan ayrılarak Duyu Köyü’nü kurduk.

Didem Hanım, ergoterapi tam olarak nedir?

Elif Didem Demirel: Ergoterapi, en kısa tanımıyla; dezavantajlı bireylere maksimum bağımsızlık kazandırmak amacıyla aktivite programları üreten sağlık dalıdır. Bir kaza sonucunda, hastalık nedeniyle ya da herhangi bir tanıya bağlı olmaksınız günlük yaşamı etkilenen; başka birisine bağımlı yaşamak durumunda kalan her yaş grubundaki bireye, mümkün olan en üst seviyede bağımsızlık kazandırmak için çalışıyoruz. Biz üniversitede hem fiziksel hem psikolojik hem de sosyolojik gelişimleri içeren çok kapsamlı bir eğitim alıyoruz ve bu yüzden birden fazla alanda çalışabiliyoruz. Yüsra Hocam ve ben, duyu bütünleme ve pediatrik ergoterapi üzerine yoğunlaşan iki terapistiz. Burada çocuklara ve ailelere duyu bütünleme ve snoezelen alanında danışmanlık hizmeti veriyoruz.

Kadriye Yüsra Şengül: Aslında ergoterapistler, danışanlarının tanısından bağımsız olarak, yaşadıkları olumsuzlukları ortadan kaldırmak için danışanın günlük yaşamını düzenlemekle ilgilenir. Bunu bazen terapilerle, kimi zaman danışanı çevreye adapte ederek, gerektiği zaman da çevreyi danışana uygun hale getirerek yaparız. Kısacası, günlük yaşamı zorlaştıran, kişinin ya da çocuğun yaşamını olumsuz etkileyen her noktada çalışıyoruz. Bu konuda özellikle yurt dışında geliştirilen metotlarla ilgili eğitimler alıyoruz. Didem Hocamın ve benim hem ayrı uzmanlık alanlarımız var hem de ortak çalıştığımız alanlar var.

DUYUSAL İŞLEMLEME BOZUKLUKLARI

Danışanlarınız size, tanıyı koyan hekimler tarafından mı yönlendiriliyor?

Kadriye Yüsra Şengül: Genellikle çocuk doktorları, psikiyatristler, psikologlar ya da öğretmenler tarafından yönlendiriliyor. Bununla beraber, bilinçli aileler de çocuklarının ergoterapiye ihtiyacı olduğunu fark ederek bize başvurabiliyor.

Ergoterapistler, genel olarak hangi materyallerle çalışır?

Elif Didem Demirel: Ergoterapi merkezleri çocuklar için lunapark gibi bir yer aslında. Farklı amaçlar için kullanılan çeşit çeşit salıncaklar, top havuzu, kaydıraklar, dokunsal materyaller, ışıklı masalar, kar küreleri, aynalar, hamurlar, kinetik kum, tırmanma duvarları, oyuncaklar, snoezelen… İşini seven ve iyi yapmaya çalışan bir ergoterapist için her obje bir terapi materyaline dönüşebilir.

Aileler size daha çok hangi şikayetle başvuruyor?

Kadriye Yüsra Şengül: En sık karşılaştığımız sorunların başında duyusal işlemleme, diğer adıyla duyu bütünleme bozuklukları geliyor ki bu durum sık sık otizmle karıştırılıyor. Yedi duyu organımızla algıladığımız uyaranların algılanması, yorumlanması ve uygun bir yanıtın oluşturulması beynimizin temel çalışma sistemidir. Bu aşamaların birinde veya birkaçında sorun yaşanması ise duyusal işlemleme bozukluğu olarak tanımlanıyor. Çocuklar özellikle pandemi döneminde ciddi uyaran eksikliği yaşadı. Dışarıya çıkamadıkları, insanlarla yeterince etkileşim içinde olamadıkları ve fazlasıyla ekrana maruz kaldıkları için ortaya duyusal bozukluklar çıktı. Şu anda aslında normal gelişim gösterdiği halde duyusal işlemleme bozukluğu yaşayan çocuk sayısı çok fazla. Bu durumun bir diğer önemli sebebi de şehirleşme. Köy ortamları en çok duyusal girdi imkânı sağlayan yerlerdir. Baktığımız zaman yeşiller, maviler, dereler, patikalar, hayvanlar ve farklı kokuların hepsi duyuları etkileyen uyaranlardır. Yaşadığımız şehirler ise böyle değil. Çocukların ayakları çimene bile değmiyor.

ÖNCE DEĞERLENDİRİYORUZ

Maalesef, pek çoğumuz için köy yaşamı mümkün değil… Şehirde yaşarken çocukların sağlıklı yetişebilmesi için neler yapılabilir?

Elif Didem Demirel: Sosyalleşmek için alışveriş merkezlerine değil, ormanlara gidilebilir. Burada kontrollü bir şekilde çocuğun ağaca tırmanmasına, yalın ayak gezmesine, çamurla oynamasına, çiçek toplamasına, farklı dokuları tanımasına izin verilebilir. Doğal ortamlarda çocuklarla oynanabilecek çok güzel oyunlar var ve bunlar onların gelişimine büyük fayda sağlıyor.

Peki, terapi süreci nasıl başlıyor? Aileler size başvurduğunda, ilk görüşmede neler oluyor?

Elif Didem Demirel: Merkezimize başvuran her aileyi, önce çocukla birlikte değerlendirmeye alıyoruz. Günlük yaşamda ailenin ve çocuğun yaşadığı zorlukları öğreniyoruz. Bunun dışında, uyguladığımız standardize edilmiş ulusal geçerliliği olan testler var. Ailenin talepleri, klinik gözlemlerimiz  ve bu testlerin sonucuna göre yol haritamızı belirliyoruz, bir hedef tablosu oluşturuyoruz.

SNOEZELEN TERAPİSİ

Merkezinizde snoezelen terapisi de uygulanıyor… Biraz bahseder misiniz?

Kadriye Yüsra Şengül: Snoezelen odamızda, danışanlarımızın duyularını keşfetmelerine ve duyusal deneyimlerini zenginleştirmelerine yönelik özenle tasarlanmış bir atmosfer var. Bu oda duvarlardaki özel renkler,  renk değiştirebilen aydınlatmalarla donatıldı çünkü renklerin terapötik etkisi, bireylerin duygusal durumlarını yönetmelerine ve rahatlamalarına yardımcı oluyor. Renk geçişli özel ışık efektleri, odanın atmosferini değiştiriyor, danışanların görsel deneyimlerini zenginleştiriyor. Odada ayrıca özel tasarlanmış dokunsal yüzeyler bulunuyor. Bu yüzeyler danışanların dokunsal duyumları keşfetmelerini sağlıyor. Özel ses sistemleri, melodik ve rahatlatıcı müziklerle ya da doğanın sesleriyle odanın içinde huzur veren bir atmosfer yaratıyoruz. Ayrıca rahatlatıcı kokular da kullanıyoruz. Amacımız, çocukların bu özel odada kendilerini ifade etmelerine, duyusal deneyimlerini güvenli bir ortamda keşfetmelerine ve duyusal dünyalarını geliştirmelerine rehberlik etmek. Snoezelen odası, duyusal terapinin bir parçası olarak, bireylerin kendilerini daha iyi tanımalarına ve yaşam kalitelerini artırmalarına destek oluyor.

Adres: Yenişehir, Cici Plaza, Şehit Ender Güven Sok. No:51 Kat:2 İzmit/Kocaeli

Telefon: 0551.878 04 14

Instagram: @duyukoyu

NASIL ARANDI: #ergoterapist # duyu köyü # çocuk # hiperaktivite # sağlık # dikkat eksikliği # dehb # yeni nesil # çocuk gelişimi