RÖPORTAJ: ZEYNEP AKAR
FOTOĞRAFLAR: İSMAİL HAKKI TİMUÇİN
Gerçekleştirdikleri el ameliyatlarıyla bugüne kadar sayısız hastayı yeniden sağlığına kavuşturan çok başarılı üç mikrocerrahi uzmanının, ilimizin en donanımlı sağlık kuruluşlarının başında gelen VM Medical Park Kocaeli Hastanesi’nde görev yaptığını biliyor muydunuz?
VM Medical Park Kocaeli Hastanesi bünyesinde el ve parmak kopmaları, yaralanmalar, eldeki kırıklar, sinir sıkışmaları, enfeksiyonlar ve el tümörleri başta olmak üzere el ile ilgili her türlü hastalık ve travmanın tedavisinde çok önemli rol üstlenen el cerrahisi ve mikrocerrahi/ortopedi ve travmatoloji uzmanları Op. Dr. Arda Berkan Sezgiç, Op. Dr. Javad Mirzazada ve Op. Dr. Sabırali İsmailov imza attıkları başarılı ameliyatlarla isimlerini kısa sürede duyurdu. Eğitimi, donanımı ve tecrübesiyle göz dolduran, yaptıkları işe tutkuyla bağlı olan bu güçlü ekiple VM Medical Park Kocaeli Hastanesi’nde buluştuk, el cerrahisi alanında merak edilenleri konuştuk.
Arda Hocam, el cerrahisi hangi hastalıkların tedavisiyle ilgilenir?
Dr. Arda B. Sezgiç: El cerrahisi; eldeki kırıklar, çıkıklar, bağ yaralanmaları, sinir sıkışma sendromları, romatizmal hastalıklar, tendon yaralanmaları ve doğuştan gelen şekil bozuklukları gibi eli etkileyen çeşitli durumları değerlendirir ve teşhis eder. El yaralanmaları olan bireylerin el fonksiyonunu geri kazanmasında, ağrıyı hafifletmede ve yaşam kalitesinin artmasında önemli bir rol oynar. Hastaların günlük görevleri yerine getirmelerine, işe veya rekreasyonel etkinliklere dönmelerine olanak tanıyan el becerisini, gücünü ve hareketliliğini yeniden kazandırmaya yardımcı olur.
Hangi uzmanlık alanının hekimleri el cerrahı olabilir? Bunun için ayrıca bir eğitim daha almak gerekir mi?
Dr. Javad Mirzazada: T.C. Sağlık Bakanlığı Uzmanlık Yandalları bünyesinde iki yıllık el cerrahisi müfredatı mevcuttur. Bu alana ortopedi ve plastik cerrahi branşlarındaki uzman hekimler başvurarak eğitim alabilir. Bununla beraber eğitimi ve sonraki hekimlik tecrübesi süresince el cerrahisi ve mikrocerrahi alanında yeterli deneyime sahip; profesyonel gayretle ilave klinik deneyim kazanmış, kurslara ve eğitimlere katılmış uzman hekimler de bu alanda yüksek kaliteli hizmet verebilir.
El cerrahisinde özellikle ilgilendiğiniz bir alt alan var mı?
Dr. Sabırali İsmailov: ‘El Cerrahisi Ameliyat Teknikleri’ kitabı, bin 800 sayfadan oluşuyor ve emin olun her sayfasına aşığız (gülüşmeler). İşin esprisi bir yana, uzuv kopmaları, ezilme yaralanmaları gibi çeşitli ağırlıkta iş kazaları ve biraz da sanatsal bakış açısı gerektirecek konularla yakından ilgileniyoruz. El cerrahisi diğer alanlardan farklı olarak mühendislik bilgisine biraz daha ihtiyaç duyan bir alandır. Her ortopedist biraz mühendis olduğuna göre biz daha ağırlıklı bir mühendislikle çalışıyoruz.
MİKROCERRAHİ YÖNTEMİ
Mikrocerrahi nedir?
Dr. Arda B. Sezgiç: Mikrocerrahi, operasyonlarda büyütülmüş bir görüş sağlamak ve ince dokuları hassas bir şekilde işlemek için mikroskopun kullanıldığı bir cerrahi yöntemdir. Mikroskop, cerrahın operasyon bölgesindeki detayları daha net görmesini sağlar, cerrahi müdahaleleri daha hassas bir şekilde gerçekleştirmesine olanak tanır.
El cerrahları, mikrocerrahiyi hangi işlemlerde kullanıyor?
Dr. Javad Mirzazada: El cerrahisinde mikrocerrahi yöntemi, el ve el bileği bölgesindeki küçük ve karmaşık anatomik yapıların tedavisinde yaygın olarak kullanılır. İşaret parmağından küçük parmaklara kadar olan bölgelerdeki damarlar, sinirler ve tendonlar mikrocerrahi yöntemi gerektiren yapılar arasındadır. Ayrıca parmak replantasyonu (kesilen bir parmağın yeniden yerine dikilmesi) gibi kompleks ameliyatlar da mikrocerrahi kullanılarak gerçekleştirilir.
Sabırali Hocam, el ya da parmak kopmalarının en yaygın sebepleri nelerdir?
Dr. Sabırali İsmailov: El veya parmak kopmalarının yaygın sebepleri arasında iş kazalarını, ev kazalarını ve spor yaralanmalarını sayabiliriz. Özellikle sanayi ve inşaat gibi riskli iş alanlarında çalışan kişilerde kesici, ezici veya sıkıştırıcı makinelerin kullanılması, düşmeler, kimyasal maddelerle temas gibi faktörler el ve parmak kopmalarına neden olabiliyor. Evdeki kesici aletlerin dikkatsiz kullanımı, bıçak kayması, kapıya sıkışma, elektrikli aletlerin yanlış kullanımı gibi ev kazaları da el ve parmak kopmalarına yol açabiliyor. Özellikle temas sporları veya elin yoğun kullanıldığı sporlar da el ve parmak kopmalarına neden olabilir. Örneğin, futbol, basketbol, jimnastik, güreş gibi sporlarda parmak kopmaları sıkça görülebilir.
UZUV KOPMALARI
El ve parmak kopmalarını önlemek için ne gibi tedbirler alınabilir?
Dr. Arda B. Sezgiç: İş yerlerinde, uygun iş güvenliği önlemlerinin alınması önemlidir. Çalışanlara eldiven, koruyucu giysi ve güvenlik ekipmanları sağlanmalıdır. Kesici, ezici veya sıkıştırıcı makinelerin güvenli kullanımı için eğitim verilmeli ve koruyucu önlemler alınmalıdır. Hem iş yerlerinde hem de evde, kesici aletlerin doğru kullanımı, güvenli hareketlerin benimsenmesi konusunda eğitim verilmeli ve farkındalık sağlanmalıdır. Evlerde ve spor alanlarında güvenlik kontrolleri titizlikle yapılmalıdır. Kesici aletlerin güvenli bir şekilde saklanması, tehlikeli bölgelerin işaretlenmesi, spor alanlarında uygun koruyucu ekipmanların kullanılması gibi önlemler alınmalıdır. El ve parmak yaralanmalarını önlemek için dikkatli olmak ve özenli davranmak önemlidir. Kesici aletleri kullanırken dikkatli olunmalı, elektrikli aletlerin talimatlarına uyulmalı, ev ve iş yerinde düzenli olunmalıdır.
Javad Hocam, el ya da parmaklardaki kopmalarda, sağlık kuruluşuna ulaşana kadar geçen sürede hangi önlemler alınmalı?
Dr. Javad Mirzazada: El ya da parmaklardaki kopma durumunda yapılması gereken ilk şey hemen 112’yi arayarak acil tıbbi yardım istemektir. Profesyonel sağlık ekibi, size uygun yönergeleri sağlar ve en kısa sürede yardıma gelir. Bu noktada kanamayı kontrol altına almak önemlidir. Kanamayı durdurmak için bölgeye mümkün olduğunca hızlı bir şekilde temiz bir bezle baskı uygulanmalıdır.
Peki, kopan uzuv nasıl korunmalı?
Dr. Sabırali İsmailov: Kopan uzvun üzeri temiz, nemli bir bez veya steril gazlı bezle örtülüp, plastik torba veya su geçirmeyen bir malzemeyle kaplanmalıdır. Kopan uzuv doğrudan buz, soğuk su ya da sıcak suyla temas ettirilmeden, oda sıcaklığında, +4 derecede muhafaza edilmelidir. Kopma durumunda, yaralanan kişinin sakin ve huzurlu kalmasını sağlamak da önemlidir. Stres ve panik, durumu daha da kötüleştirebilir.
Kopan uzvun yerine nakledilebilmesi için ameliyat, kazadan sonra kaç saat içinde yapılmalı?
Dr. Arda B. Sezgiç: Bu konuda önemli kıstas, kopan uzvun bulunduğu ortam sıcaklığıdır. Uzuv uygun koşullarda saklanmazsa, bu süre genelde 8 saatle sınırlıdır. Ancak biraz önce bahsettiğimiz önlemler alınarak, uzvun dikkatle taşınması durumunda 24 saat gibi güvenilir bir saat sınırı önerilmiştir. Yani kopan uzuv bir gün sonra dahi yerine dikilebilir. Kişisel tecrübemizde, parmak kopması sonrası 30’uncu saatte ameliyata alınarak başarılı bir şekilde tedavi edilen hastamız var. Literatürde ise 54’üncü saatte yerine başarılı bir şekilde dikilen vakalar bulunuyor. Çıkmadık candan umut kesilmez yani (gülüşmeler).
Her kopma vakasında organ yerine dikilebilir mi? Replantasyon hangi durumlarda mümkün değildir?
Dr. Javad Mirzazada: Hasarın şiddeti, kopma bölgesi, kazadan sonra geçen süre ve hastanın durumu önemlidir. Kopma sonucu organ veya uzvun canlılığı tamamen kaybolmuşsa ve geri kazanılması mümkün değilse; çok sayıda damar, sinir ve tendon hasarı varsa ve onarılması imkansızsa; kopma sonucunda ciddi enfeksiyon veya doku hasarı oluşmuşsa ve hastanın genel sağlık durumu ameliyat için uygun değilse replantasyon yapılamaz.
Replantasyon sonrası, yerine dikilen organ işlevini tamamen geri kazanabilir mi?
Dr. Sabırali İsmailov: Hasarın şiddeti geri kazanım için bir ön bilgi verir. Çok şiddetli yaralanmalarda tabii ki mükemmel sonuç beklemeyiz ama hastanın beklentilerini karşılamak temel hedefimizdir. Biraz önce bahsettiğimiz faktörler yara iyileşmesinde çok önemli fakat en önemli faktör yine hastanın kendisidir. Hasta iyileşmeye ne kadar motive ise sonucumuz o kadar yüz güldürücü olacaktır. Ameliyat sonrası uygulanan fizik tedavi, kaybolan veya körelen fonksiyonların yeniden kazanılması için olmazsa olmazdır. Yani mükemmel sonuç için tek bir faktör yeterli değil, bir dizi olayın kusursuz işlemesi gerekir.
SİNİR SIKIŞMASI
Yapay uzuv ve protezler, işlevsellik anlamında hastalara nasıl bir konfor sağlıyor? Günümüz teknolojisiyle bu alanda gelinen nokta nedir?
Dr. Arda B. Sezgiç: Nanoişlemcilerin ve entegre yapay zekanın gelişmesiyle birlikte öğrenme yeteneğine sahip robotlar artık günümüzün olağan bir parçası haline geldi. Parmak gibi küçük uzuvlar için daha çok kozmetik çözümler olsa da dirsek, el bilek seviyesi gibi yüksek seviyeli amputasyonlarda modern protezler kullanılıyor. ‘Biyonik protez’ denilen bu protezler, bir insanın gözü kapalı olarak yerden bir yumurtayı veya pinpon topunu tam hassasiyetle, kırmadan, bükmeden almasına izin verecek kadar gelişmiş durumda. Yakın bir gelecekte, protezlerin gerçek insan uzvundan bir farkı kalmayacak gibi görünüyor.
Sinir sıkışması vakalarına sıklıkla rastlanmasının sebepleri nelerdir?
Dr. Javad Mirzazada: Sinir sıkışmasının birden fazla nedeni olabilir. Belirli bir hareketin tekrarlanması; örneğin, bilgisayar kullanımı sırasında sürekli olarak bilek bükme veya dirsek eğme hareketlerinin yapılması karpal tünel sendromu veya kübital tünel sendromuna yol açabilir. Sinirlere doğrudan etki eden travma veya yaralanmalar da sinir sıkışmasının sebeplerindendir. Kırık, çıkık, eklem dislokasyonları veya yaralanmalardan sonra da sinir sıkışabilir. Ayrıca doğuştan gelen veya sonradan gelişen anatomik yapısal sorunlar; örneğin, doğuştan dar bir karpal tünel veya kübital tünel, sinirin sıkışmasına yol açabilir. Son olarak eklem veya tendonlarda meydana gelen iltihaplanma veya enflamasyonlar, sinir sıkışması riskini artırabilir.
ÖNLEM ALINMALI
Bu konuda alınabilecek önlemler var mı?
Dr. Sabırali İsmailov: İş veya günlük aktiviteler sırasında ergonomik düzenlemeler yaparak, sinir sıkışması riskini azaltabilirsiniz. Doğru çalışma pozisyonu, uygun ergonomik ekipman kullanımı ve düzenli mola vermek önemlidir. Tekrarlayıcı hareketleri de mümkün olduğunca azaltmaya gayret edin veya farklı hareketlerle dönüşümlü olarak çalışın. Özellikle el ve bilek hareketlerinde dikkatli olun. Doğru duruş ve vücut mekaniği, sinir sıkışmasını önlemek için önemlidir. Uygun duruş tekniklerini öğrenmek ve günlük yaşamda bunları uygulamak önleyici olabilir. Düzenli fiziksel aktivite ve uygun egzersizler kasları güçlendirmeye yardımcı olarak sinir sıkışmasını önleyebilir. Esneme egzersizleri ile el ve bilek hareketleri için özel egzersizler yapmak faydalı olabilir.
Sinir sıkışmasının tedavi yöntemleri nelerdir?
Dr. Arda B. Sezgiç: Sinir sıkışmasında genellikle ilk tercih edilen yöntem, konservatif tedavidir. Etkilenen bölgenin dinlendirilmesi; ağrı kesiciler, anti-inflamatuar ilaçlar veya kortikosteroid enjeksiyonlar gibi ilaçların kullanımı; kas güçlendirme egzersizleri, esneme hareketleri, fizik tedavi yöntemleri; uyku veya aktiviteler sırasında kullanılan splintler ve çalışma ortamında ergonomik düzenlemeler yapmak, sinirin sıkışmasını azaltmaya yardımcı olabilir.
Ne zaman cerrahi müdahale gerekir?
Dr. Javad Mirzazada: Konservatif tedavi seçenekleri yeterli sonuç vermezse veya sinir sıkışması şiddetliyse cerrahi müdahale gerekebilir. Sinir sıkışması ameliyatlarında üç seçenek bulunur. Sinirin sıkıştığı bölgedeki basıncı azaltmak için cerrahi bir girişim yapılabilir; sinir sıkışmasının neden olduğu hasarlı bölgedeki sinir başka bir yere transfer edilebilir ya da hasarlı sinirin tamir edilmesi veya sinir greftleri ya da sinir transferleri kullanılarak sinirin onarılması gerekebilir.
FİZİK TEDAVİ ŞART
Sinir, tendon ve damar yaralanmalarında tedavinin geciktirilmesi ne gibi sonuçlar doğurur?
Dr. Sabırali İsmailov: En amiyane tabirle ameliyat her zaman yapılabilir. El cerrahisinin en güzel yönü, çarelerin tükendiği anda başka bir çarenin bulunmasıdır. Bununla beraber, ameliyat ne kadar geç kalırsa yapılması o kadar zorlaşır, sorun kronikleşir. Tendon ve sinirler kısalır, gevşetme yapmadan tamiri imkansız hale gelir. Bu durumda yarayı daha büyük açmak, uzunluk yetersiz gelirse vücudun başka bir yerinden aşı almak gerekir. Ameliyata karar verildiyse mümkünse bir haftadan fazla geç kalınmamalıdır.
Arda Hocam, el kırıkları ile diğer kırıkların tedavisi arasında fark var mıdır?
Dr. Arda B. Sezgiç: Eldeki kemikler ana büyük kemiklerin minyatürü gibidir. Teknik olarak diğer kemiklerdeki kırığı kaynatmak için kullanılan platinlerin, vidaların daha minik halleri el için de mevcuttur. Bununla beraber el kemikleri minik yapılar olduğundan, nazik davranılmadığı takdirde kırığın parçalanması ve ameliyatın durduk yere zorlaşması riski vardır. Ayrıca el kemikleri daha küçük yapılar olduğundan ve etrafında damar-sinir yapıları taşıdığından ameliyat esnasında büyüteçli gözlük-lup kullanmak icap eder.
Eldeki kırıkların iyileşme süresi ne kadardır?
Dr. Arda B. Sezgiç: Genelde tüm kemiklerde olduğu gibi 6-8 haftadır ama el kemiklerinin etrafında çok fazla hareketli yapı vardır ve bunlar birbirine yapışma eğilimindedir. O yüzden başka kemiklerin kırıklarında gerekmese bile el kırıklarının birçoğunda fizik tedavi şarttır.
DOĞUMSAL EL ANOMALİLERİ
Doğumsal anomalilerde ameliyat hangi yaştan itibaren yapılır?
Dr. Javad Mirzazada: Ameliyatın zamanlaması, genellikle çocuğun büyüme ve gelişimine, el yapısının olgunlaşmasına ve cerrahi müdahalenin en iyi sonucu vereceği döneme bağlıdır. Ektopik başparmak veya sindaktili (yapışık parmak) gibi bazı ciddi doğumsal el anomalileri, bebeklik veya erken çocukluk döneminde ameliyat gerektirebilir. Diğer doğumsal el anomalilerinin ameliyatı için elin büyüme ve gelişim sürecini tamamlamasını beklemek; cerrahi müdahalenin daha etkili olacağı bir dönemi seçmek amacıyla daha ileri bir yaşa veya ergenlik dönemine kadar beklenebilir.
El cerrahisinde en zor ameliyatlar hangileridir?
Dr. Arda B. Sezgiç: Sanırız mikrocerrahi girişim gerektiren ağır yaralanmalar ve bunların geç dönem komplikasyonları her zaman en zor ameliyatlardır. Dolaşımı bozulmuş bir uzvu yaşatmak öncelikli öneme sahip olduğu için bu ameliyatlar çok daha yüksek konsantrasyon ve ciddi özveri gerektirir.
Op. Dr. Arda Berkan Sezgiç: El Cerrahisi ve Mikrocerrahi/ Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
- 1987 yılında İstanbul’da doğdu.
- Kocaeli Fen Lisesi’nden mezun olduktan sonra 2013 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni (İngilizce) bitirdi ve Kocaeli Üniversitesi Hastanesi’nde ortopedi ve travmatoloji uzmanı olarak göreve başladı.
- Mecburi hizmetini Sağlık Bilimleri Üniversitesi Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde yaptı. Burada el cerrahisi ve mikrocerrahi kliniğinin kuruluşunda ve aktif idaresinde görev aldı. Daha sonra mesleğine Gebze’deki bir özel hastanede devam etti.
- Yaklaşık bir yıldır VM Medikal Park Kocaeli Hastanesi’nde görev yapmaktadır.
Op. Dr. Javad Mirzazada: El Cerrahisi ve Mikrocerrahi/ Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
- 1989 yılında Bakü, Azerbaycan’da doğdu.
- 2006 yılında İzmir’e kalıcı olarak göç ederek Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde eğitim almaya başladı.
- 2014 yılında Ege Üniversitesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı’nda, ilaveten el cerrahisi bilim dalında ihtisas yaptı.
- Mecburi hizmetini 2019’da, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde yaptı; burada El Cerrahisi Ve Mikrocerrahi Kliniği’nin kuruluşunda ve aktif idaresinde görev aldı.
- 2023 yılından itibaren VM Medical Park Kocaeli
Hastanesi’nde görev yapmaktadır.
Op. Dr. Sabırali İsmailov: El Cerrahisi ve Mikrocerrahi/ Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
- 1991 yılında Kırgızistan’ın Bişkek şehrinde doğdu.
- 2015 yılında Kırgız Devlet Tıp Akademisi’nden kırmızı diploma ile mezun oldu.
- Uzmanlık eğitimini 2018 yılında İzmir Katip Çelebi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği’nde tamamladı.
- Mesleğine VM Medical Park Kocaeli Hastanesi’nde devam etmektedir.
Ovacık Mah. D100 Karayolu Üstü No: 34 Başiskele/Kocaeli
Telefon: 444 4 484
Randevu için: www.medicalpark.com.tr
NASIL ARANDI: #medical park # vm medical park kocaeli # mikrocerrahi # el # ayak # ortopedi # sağlık # travmatoloji # kocaeli # izmit # başiskele
