28-03-2024 21:41

ABA yöntemini uygulayan tek merkez: VERİM GELİŞİM VE DANIŞMANLIK

2020-08-06    0 Kişi Yorum Yaptı   Eklenme Tarihi: 2020-08-06
.stripslashes($urun->baslik).

RÖPORTAJ: Zeynep AKAR

FOTOĞRAFLAR: İSMAİL HAKKI TİMUÇİN

 

 

Uzun yıllardır Körfez ilçede özel eğitim ve rehabilitasyon üzerine hizmet veren Özel Körfez Verimli Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi’nin kurucuları Müjgan Haşimoğlu ve Sevgi Akgül Özkan, ikinci merkezleri olan Verim Gelişim ve Danışmanlık’ı yine Körfez’de hayata geçirdi.

Uzman kadrosuyla özel gereksinimli çocukların yanı sıra bireylere, ailelere ve çiftlere danışmanlık ve rehberlik hizmeti veren merkez, pek çok ailenin yaşadığı sorunların çözümünde etkin rol oynuyor.

Otizmli çocuklar üzerindeki başarısı deneysel araştırmalarla bilimsel olarak kanıtlanmış Uygulamalı Davranış Analizi (ABA) yöntemini ilimizde uygulayan tek merkez olan Verim Gelişim ve Danışmanlık, özellikle 0-7 yaş arasındaki çocukların gelişiminde yüz güldüren sonuçlara imza atıyor.

Bugüne dek başarılı çalışmalarıyla pek çok ailenin ve çocuğun yaşamına dokunan merkez, adını her geçen gün daha geniş bir kesime duyuruyor.

Verim Gelişim ve Danışmanlık Merkezi’nin hikayesini ve verilen hizmetler hakkında merak ettiklerimizi, merkezin kurucuları Müjgan Haşimoğlu ve Sevgi Akgül Özkan’dan dinledik.

 

Müjgan Hanım, bize biraz kendinizden bahseder misiniz?

Müjgan Haşimoğlu: Uludağ Üniversitesi Kamu Yönetimi bölümünden sonra Kocaeli Üniversitesi’nde işletme üzerine yüksek lisans yaptım ve ardından İstanbul Üniversitesi’nde çocuk gelişimi üzerine eğitim aldım. Bunun dışında ABA eğitimi başta olmak üzere; özel eğitim gerektiren çocuklarla ilgili ETEÇOM, SOBAT, DEM-OKU, GOBDÖ-2-TV, oyun terapisi ve zihin haritaları gibi pek çok eğitim programına katıldım ve bu alanlarda ‘uygulayıcı’ unvanını aldım. Özel Körfez Verimli Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi’nin kurucu temsilcisi ve Verim Gelişim ve Danışmanlık Merkezi’nin kurucu müdürüyüm. Ayrıca, KOC-REM-DER (Kocaeli Rehabilitasyon Merkezleri Derneği) Yönetim Kurulu kurucu üyesi ve Körfez Ticaret Odası Eğitim Komitesi üyesiyim.

 

Sevgi Hanım, sizi de tanıyabilir miyiz?

Sevgi Akgül Özkan: Eğitim danışmanıyım. Gazi Üniversitesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Öğretmenliği bölümünden mezun olduktan sonra ABA, zihin kuramı, küçük adımlar, PECS, aile danışmanlığı, SOBAT, DEM-OKU, gelişim testleri ve dil konuşma becerilerinin geliştirilmesi konularında eğitimler aldım. Özel Körfez Verimli Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi’nin müdürü, Verim Gelişim ve Danışmanlık Merkezi’nin kurucu ortağı ve eğitim danışmanıyım.

 

Müjgan Hanım, Verim Gelişim ve Danışmanlık Merkezi faaliyetlerine ne zaman başladı?

İkinci merkezimiz olan Verim Gelişim ve Danışmanlık hizmet vermeye bu yıl başladı. Pandemi süreci nedeniyle açıldıktan kısa bir süre sonra çalışmalarımıza ara vermek zorunda kalsak da haziran ayından itibaren tüm kadromuzla birlikte faaliyetlerimize devam ediyoruz.

 

 

YOĞUN ERKEN DESTEK

 

Verim Gelişim ve Danışmanlık Merkezi’nin faaliyet alanı tam olarak nedir?

Müjgan Haşimoğlu: Verim Gelişim ve Danışmanlık; ailelerin, çocuklarıyla ilgili olarak yaşadıkları her türlü sorunda danışmanlık ya da rehberlik hizmeti alabileceği bir merkez. Ayrıca ailelere iyi birer ebeveyn olmayı öğretmek; evlilik öncesi ve sonrasında çiftlere destek vermek; aile içi iletişimi güçlendirmek ve sorunlara çözüm yolu bulmak; gelişimsel problemleri olan 0-7 yaş arası çocuklara yönelik ‘yoğun erken destek’ çalışmaları yapmak faaliyet alanımız dahilinde. Merkezimizde uzman psikologlar ve çocuk gelişimi uzmanlarıyla birlikte çalışıyoruz.

 

Özellikle otizmli çocuklara yönelik çalışmalarınızla dikkat çekiyorsunuz. Öncelikle şunu sormak istiyorum: Aileler hangi durumlarda otizmden şüphelenmeli?

Sevgi Akgül Özkan: Toplumda her 54 çocuktan birinde otizm spektrum bozukluğuna rastlanıyor yani bu oldukça yaygın bir sorun. Eğer çocuğunuz; göz teması kurmuyorsa, bebekken ‘sosyal gülümseme’ dediğimiz gülümsemeyi göstermiyorsa, ismini söylediğinizde bakmıyor ve söyleneni işitmiyor gibi davranıyorsa, parmağıyla istediği şeyi göstermiyor ya da sizin işaret ettiğiniz yönü takip edemiyorsa, oyuncaklarla oynamayı bilmiyorsa, duyduğu sözcüğü hemen ya da bir süre sonra tekrar ediyorsa, akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyor ve onların oyununa nasıl katılacağını bilemiyorsa, iletişim başlatamıyorsa ve iletişim başlatan birine yerinde tepki veremiyorsa, bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa, konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa, duygusal empati göstermiyorsa, takıntılı şekilde el çırpmak, sallanmak, çırpınmak gibi hareketleri varsa, aşırı hareketliyse ve hep kendi bildiğince davranıyorsa, gözleri bir şeye takılıp kalıyorsa, yiyecek olmayan şeyleri yemeye çalışıyorsa, gece derin uyuyamama ve bunun gün içine yansıması gibi uyku problemleri varsa, bazı eşyaları sürekli döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa, günlük yaşamındaki düzen değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa, yüzünüzdeki duyguları anlamakta ve isabetli cevabı vermekte güçlük çekiyorsa, özellikle 3-6 yaş grubu için görsel, işitsel ve dokunsal uyaranlara karşı olağandışı tepkiler sergiliyorsa bir tarama değerlendirmesinden geçmesi gerekir. Şunu da hemen belirteyim; otizme tanı koyabilecek kişiler, yalnızca konunun uzmanı olan doktorlardır. Ülkemizde otizm tanısını çocuk ruh hastalıkları uzmanları ve çocuk nörologları koyar.

 

 

KOCAELİ’DE TEK

 

Merkezinizde, otizmli çocuklar için ne gibi çalışmalar yapılıyor?

Müjgan Haşimoğlu: Verim Gelişim Danışmanlık Merkezi’nde otizmli çocuklara yönelik olarak Türkçe adı Uygulamalı Davranış Analizi olan Applıed Behavior Analysıs (ABA) yöntemini uyguluyoruz. Kocaeli’de bu programı uygulayan tek merkez Verim Gelişim Danışmanlık ve programın süpervizörlüğünü başlatmış olmak bizim için gurur verici. Süpervizör kurumumuz olan Abademy Özel Çocuklar Aile Danışma Merkezi ile çok anlamlı ve güçlü çalışmalar yapıyoruz. Uzun yıllar Amerika’dan süpervizörlük almış olan sayın Selim Parlak ile çalışıyoruz. Tecrübelerimizi onların birikimiyle harmanlayarak bu alanda Türkiye çapında başarılara imza atacağımıza eminiz.

 

Bize biraz ABA yönteminden bahseder misiniz?

Müjgan Haşimoğlu: ABA, davranışsal bir yöntem olarak biliniyor. Birey davranışlarını ve bu davranışlarla ilişkili çevresel özellikleri objektif olarak analiz etmeye dayalı bir yöntem. Pek çok davranışın çevre tarafından bir şekilde ödüllendirildiği ya da cezalandırıldığı düşünülmektedir. Bu yöntemde de çeşitli ödül mekanizmaları ve çok gerektiğinde ‘puan kaybetme’ gibi bazı caydırıcı mekanizmalar kullanılır. Böylece uygun davranışlar artırılmaya, uygun olmayan davranışlar ise azaltılmaya çalışılır.

 

Sevgi Akgül Özkan

 

SİSTEMLİ OLARAK KAYDEDİLİYOR

 

Otizmli bireylerde artırılması amaçlanan davranışlar nelerdir?

Sevgi Akgül Özkan: ABA yöntemiyle çocuktaki taklit ve oyun becerilerini, sosyal becerileri, iletişim becerileri ve öz bakım becerilerini artırmayı; öfke nöbetleri ve kendini uyarıcı davranışları azaltmayı hedefleriz. ABA’da, bireye kazandırılmak ya da bireyde azaltılmak istenen davranışlar sistemli bir gözlemle ve kayıt tutularak belirlenir. Daha sonra bu davranışlara müdahalede bulunulur; aynı gözlem ve kayıt tutma yöntemleriyle müdahalenin etkisi değerlendirilir. Normal gelişim gösteren çocuklar, öğrendikleri bir davranışı birden fazla ortamda uygulayabilir yani genelleyebilir ancak otizmli çocuklar bu becerileri genelleyemez. ABA yöntemiyle çocuğa öğrendiklerini farklı ortamlarda kullanabilme becerisi kazandırılır.

 

Müjgan Haşimoğlu

 

BAŞARISI KANITLANDI

 

Bu program ne süreyle uygulanır?

Müjgan Haşimoğlu: Otizmli çocuklara yönelik ABA çalışmaları, çocuğun uyanık olduğu her an hayatında olmalıdır. Yaşamının geçtiği tüm çevrelerde, hayatındaki tüm önemli kişiler tarafından; çocuğun bütün davranışlarını hedef alan, olabildiğince erken yaşta başlatılan ve haftada 20-40 saat uygulanan eğitim hedeflenir. ABA’nın, otizmli çocuklar için nihai hedefi, bu çocukların akranlarıyla birlikte okullardaki kaynaştırma programlarına devam edebilecek düzeye gelmeleridir.

 

Peki, bu yöntemin, otizm için uygulanan diğer yöntemlerden farkı nedir?

Müjgan Haşimoğlu: ABA, başarısı deneysel araştırmalarla bilimsel olarak kanıtlanmış tek yöntemdir. Yapılan deneysel çalışmalarda, iki yıl süreyle ABA’ya dayalı eğitim alan çocukların yüzde 90’a yakınında çok önemli zekâ ve sosyal gelişim kazançları görülmüştür. Dahası, bu çocukların yarısına yakınının zekâ ve uyum açısından normal gelişim gösteren çocuklardan önemli bir farkları kalmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, belirtilen gelişmelerin ergenlik döneminde de korunduğu saptanmıştır. Deney grubundaki çocuklarla aynı özellikleri taşıyor olup böyle bir eğitim alma şansı olmayan çocuklardan oluşan kontrol grubunda ise bu gelişmelerin hiçbiri gözlenememiştir.

 

AİLELER DE KATILIYOR

 

Bu gelişmeleri hangi yöntemle izliyorsunuz?

Müjgan Haşimoğlu: Bütün bu çalışmaları gerçekleştirirken ciddi bir kayıt tutuyoruz. Her ay seans görüntüleri alıyor; aile ve çocuğun sürecine eşlik eden uzmanlarla beraber gelişimi izliyoruz. Çocukların gelişim testleri, her gün yapılan çalışmalarla ilgili data ve analizler, aileyle ilgili yapılan görüşmeler ve testler, okul gözlem ziyaretleri, ev gözlemleri ve evin içerisinde düzenlemelerle ciddi bir takip sistemimiz var.

 

Merkezde çocuklarla yapılan çalışmalara aileler de dahil oluyor mu?

Sevgi Akgül Özkan: Evet, haftanın bir günü aileyi seansa dahil ederek gözlem yapmasını ve sistemi öğrenmesini sağlıyoruz. Onları eğitime alarak çocuktaki gelişimsel farklılıklarla ilgili bilinmesi gerekenleri öğretiyoruz ve devamında ailelerin ev eğitimi sorumluluklarını arttırıyoruz. Bunun yanı sıra oyun programları oluşturarak çocuğu sosyal etkileşime hazır hale getirme ve bilgiyi genelleştirme çalışmaları yapıyoruz. Hedefimiz çocuklarımızı sosyal etkileşim sağlayabilen, akademik becerilere sahip ve okula hazır düzeye getirerek, diğer çocuklarla birlikte eğitim alabilmesini sağlamak. Dolayısıyla, 0-7 yaş arası çocuklarla çalışmak temel amacımız.

 

 

İLETİŞİM

Adres: Yavuz Sultan Selim Mevlana Cad. No:201/5 Körfez/Kocaeli

Telefon: 0552.662 41 11

Web: www.verimgelisimdanismanlik.com.tr

Instagram: @verimgelisimdanismanlk

Facebook: Verim Gelişim ve Danışmanlık

Youtube: Verim gelişim ve Danışmanlık

NASIL ARANDI: #verim gelişim ve danışmanlık # çocuk # aba # eğitim # gelişim # kocaeli # sevgi akgül özkan # müjgan haşimoğlu

YORUMLAR
Yaptığınız yorumlar editör onayından geçmektedir.