Ülkemiz; deprem, sel, heyelan, çığ, yangın gibi doğa veya insan kaynaklı olayların yaratabileceği afet riskleri altında. Doğa olaylarını engelleyemeyiz ancak öncesinde ne yapacağımızı bilirsek, hazırlıklı olursak, o esnada ve sonrasında nasıl hareket edeceğimizi öğrenirsek, riskleri bertaraf edebilir veya minimuma indirebiliriz. Aynı şekilde insan kaynaklı ve teknolojik kazaların önüne geçmek de mümkün.
Ülkemizde 2021 yılı ‘Afet Farkındalık Eğitim Yılı’ ilan edildi. Bu kapsamda ‘Afete Hazır Aile’, ‘Afete Hazır Okul’, ‘Afete Hazır İşyeri’ , ‘Afete Hazır Gençler’ kampanyalarından oluşan ‘Afete Hazır Türkiye Projesi’ hayata geçirildi. Farkındalık yaratmak için tüm kurum ve kuruluşlar kendi bünyesinde, AFAD’ın yönergeleriyle eğitim almaya başladı. Tüm ülke aynı eğitimi alıyor. Neden aynı eğitimi alıyoruz? Çünkü aynı dili konuşmalıyız. Afetlerde organize hareket edebilmek için tüm bireyler aynı bilgiyi, aynı şekilde öğrenmeli. Bu nedenle eğitimlerdeki kelimeler bile özenle seçiliyor.
Ülkemizde 3 büyük deprem riski var; Kuzey Anadolu Fayı, Doğu Anadolu Fayı ve Batı Anadolu Fayı (Ege Çöküntü Sistemi). Bu nedenle ülkemizin % 95’lik bir kısmı deprem riski altında yer alıyor. Kuzey Anadolu Fay Hattı, Marmara Bölgesi ve özellikle İstanbul için büyük risk oluşturuyor. Depremin tam zamanını bilecek bir teknoloji henüz üretilmedi, lakin olası depremlerin ve yakınlık büyüklük türündeki değerlerin tahmini yapılabiliyor. Bilim insanları bize fazla uzak olmayan bir zamanda Marmara Bölgesi’nde büyük depremin beklendiğini söylüyor. Bu noktada yapabileceğimiz tek hareket planı, eğitim ve hazırlık.
Ne yapacaksınız, nasıl ve ne zaman yapacaksınız? Tüm bunları öğrenmek için en kolay yol AFAD gönüllüsü olmak. AFAD online sistemde gönüllülerine eğitimler veriyor, bu eğitimlere katılanları 5 günlük yüz yüze eğitimlere çağırıyor.
Afet farkındalık eğitimlerine ek olarak; yangın, ilk yardım, insani yardım gibi eğitimleri de yüz yüze almanızı sağlıyor. Tamamen gönüllülük esaslı bu eğitimler için herhangi bir ücret ödemiyorsunuz. AFAD’ın internet sitesine girip gönüllülük başvurusu yapmanız yeterli.
Gönüllülük kavramı birilerine yardım etmekten geçer ancak AFAD gönüllülüğü biraz daha farklı. Şöyle ki; yardım edeceğiniz kişi önce kendiniz, sonra aileniz, sonra komşularınız ve eğer afet anında siz iyiyseniz afetzedelerin tümü.
Bir afet olduğunda enkazdan yaralıları çıkartacak kişilerden iaşe için destek vereceklere, çadır kurabileceklere, çocuklarla oyun oynayacaklara hatta sadece birilerinin elini tutup sakinleşmesini sağlayacaklara kadar herkesin yapacağı bir şeyler var.
Gönüllü olmak demek farkında olmak demek, farkında olmayan ve olamayanlara el uzatmak demek. Daha da önemlisi; eğitimli bireyler arttıkça geçmişte sıkça duyduğumuz, gördüğümüz kaza sonrası yanlış müdahaleler, basit hatalar yüzünden büyüyen acil durumlar da azalmaya başlayacak. Afet farkındalık ile başlayan bu eğitim projesi aynı zamanda tüm acil durumlar için bilinçlenmiş bir toplum olmamızı sağlayacak. Basit bir örnekle HSBC binasında yaşanan patlama herkes için büyük travma oldu ancak özellikle bir kişi için çok daha üzücü sonuçlandı. Çünkü bu kişi tamamen yanlış taşıma nedeniyle uzun ve acılı süreçler geçirdi, yürüyemedi, işinden oldu, pek çok ameliyat olmak zorunda kaldı.
Başlangıç olarak bu eğitimler sayesinde ilk 72 saat öğreniliyor. Büyük afetlerde yetkin kişiler, kurum ve kuruluşlar bizlere ulaşana kadar tek başımıza olacağımız tahmini süredir 72 saat. Büyük bir afette evimize giremezken, barınma, yiyecek, su gibi ihtiyaçlarımız konusunda hazırlıklı olmayı öğrenmemiz gerekiyor. Bununla beraber afet çantası, yapısal olmayan riskler, tahliye ve barınma alanları gibi pek çok konuda bilinç sahibi olunuyor ki bunlar hayat kurtaran detaylar.
1939 Erzincan 32.962 vefat, 1999 İzmit 17.127 vefat, sonrasında da pek çok deprem yaşadı bu ülke. En son yaşadığımız da İzmir Seferihisar’daki deprem oldu. 99 İzmit depreminde ölümlerin % 3’ü ve yaralanmaların % 50’si yapısal olmayan risklerden kaynaklandı. Oysa ki yapısal olmayan riskler yok edilebilen ya da minimuma indirilebilen riskler.
Yapısal olmayan riskler; taşıyıcı sistem dışında kalan her mimari bileşen ve hareketli sabit eşyalardır. Kısaca evinizde, iş yerinizde, zaman geçirdiğiniz her yerde üstünüze düşebilecek her şey yapısal olmayan risktir. Evinizdeki vitrin, portmanto, iş yerinizdeki dolaplar küçük bir sarsıntıda bile sizi öldürebilir veya yaralayabilir. Bunları sabitlediğinizde riskleri ortadan kaldırmış olacaksınız. Farkındalık; bilinçlenmenin birinci adımı hazırlık yapmak, yani hayat kurtarmaya herhangi bir afet olmadan başlamak demektir.
.jpg)
Eğitimlerde öğrendiğimiz diğer bir önemli konu ise afet çantası. Pek çok kez kamu spotlarında, billboardlarda ve benzeri eğitimlerde konu hakkında bilgi almışsınızdır. Önemini anlamak ise oldukça farklı bir konu. Afet çantasının bilincine varmamız ve mümkün olan her mekanda bulundurmamız çok mühim.
Neden mi? Çoğu zaman bireyler afet olduktan sonra binadan çıkamamayı, çıksa bile afet çantasını hatırlamayacağını düşünüyor. Oysa ki milyonlarca kişinin yaşayacağı büyük afetlerde enkaz yaşamayanlardan biri olmanız çok büyük olasılık. Afet oldu ve binanızı güvenli şekilde terk ettiniz, çantanızı almayı hatırlayacak mısınız? Büyük ihtimalle evet çünkü beyniniz zaten bugün için kodladığı o bilgiyi kullanacak. Diyelim ki unuttunuz eğer iş yerinizde ya da aracınızda yedeği varsa o zaman o çantalar hayat kurtarıcı olacak. Dahası hasar durumu netleşmemiş binalara kısa süreli giriş izni verilirse evin sağından solundan eşya toplayacağınıza hemen çantanızı alıp çıkmanız mümkün olacak. Unutmayın gecenin 3’ünde yaşanan İzmit depreminde ilk andaki en büyük ihtiyaç fenerler olmuştu. Çünkü yardım isteyenleri görmek için ışık lazımdı. Afet çantanızdaki fenerler, piller, radyolar, ilaçlarınız, çocuklarınızın maması sizin ilk 72 saatinizi kolaylaştıracak.
Afet sadece deprem değildir. Ülkemizde sel, çığ, heyelan gibi pek çok risk faktörü mevcut. Sanayinin ve ormanların fazlalığı yangın riskini de çok yükseltiyor. Ülkemizde yaşanan afetlerin en maliyetlisi ve can kaybı yüksek olanı deprem iken en çok yaşanan afet, heyelan. Ülke nüfusunun % 11’i heyelan riski altında yaşıyor. Diğer bir afet riski sel; ülkemizdeki toplam afet zararlarının % 25’i sel afeti kaynaklı. Su sanıldığından çok daha farklı bir afet yaratır, öyle ki bileğe kadar olan su bir insanı, dize kadar olan su bir aracı sürükleyebilir. Farkındalığımızı yükseltmez, bunların bilincinde olmazsak, kazazedelere yardım etmek isterken kendimiz kazazede oluruz. Hem kuraklık hem sel riski olan bir ülkede yaşıyor olmamız doğanın bize bir şakası gibi. AFAD farkındalık eğitimlerinde olası tehlikelerden birine maruz kalınırsa nasıl hareket etmemiz gerektiği tek tek anlatılıyor.
Afet farkındalık eğitimlerinin içinde sıkça ‘eğer ilk yardım biliyorsanız’ cümlesini göreceksiniz. ‘Eğer ilk yardım biliyor olsaydım…’ cümlesini kurmamak için il sağlık müdürlüklerinin yaptığı veya kurumlara yaptırdığı ilk yardım eğitimlerine dahil olun. Öncelikle ev kazalarında hayat kurtarıcı olacak bu eğitimler afetlerde de çok önemli rol oynayacak. Basit bir kanama veya nefes alamama durumunda çocuğunuzu, eşinizi, anne veya babanızı kaybetmek ister misiniz? Kim ister ki?
Suni solunum veya kalp masajı yapmayı ya da soluk borusuna kaçan nesneyi çıkartmayı bilirseniz, ambulans gelene kadar nefes almasını sağlayabilirsiniz. Bu da kazazedenin sağlık ekipleri gelene kadar yaşamasını sağlar. Unutmayın ki afet anında o sağlık ekiplerinin gelmesi çok çok uzun zaman alabilir. Bu nedenle 2 günlük ilk yardım eğitimlerini de ajandanıza mutlaka ekleyin!
AFAD gönüllüsü oldunuz, temel eğitimleri aldınız ve gördünüz ki daha fazlasını yapabilirsiniz. Daha fazlasını öğrenip sadece büyük afetlerde değil, ihtiyaç duyulan tüm küçük-büyük acil durumlarda veya yakın çevrenizde yaşanabilecek acil durumlarda destek verebilirsiniz. O zaman, tamamen AFAD gönüllülerinden oluşmuş, ilimiz de dahil olmak üzere 6 ilde aktif olan ve il sayısını her geçen gün arttıran Afet Gönüllüleri Derneği (AFGD) üyesi olabilirsiniz. Düzenli eğitimlerle ve kamplarla; doğada arama kurtarma, enkazda arama kurtarma, kanyon-mağarada arama kurtarma, cankurtaranlık gibi pek çok eğitim alabilirsiniz.
Unutmamak gerek ki çevremizde pek çok acil durum oluyor. Trafik kazaları, yangınlar, dağlık alanlardaki kayıplar gibi. Bu gibi olaylar ve hayatımızdaki acil durumlara biz, kendi küçük afetlerimiz diyoruz. Çocuklarımızın, ailemizin, kimi zamansa hiç tanımadığımız insanların hayatını kurtarmak ya da kurtarabilecek yetkin kişiler gelene kadar doğru hareket edilmesini sağlamak, bu eğitimlerden geçiyor. Hem yepyeni bir sosyal hayatınız oluyor hem de insan hayatına değebileceğiniz bir eğitiminiz.
Sadece afetler için değil yaşayabileceğiniz basit ev kazaları için bile kendinizi eğitmelisiniz. Yangın, elektrik çarpması, düşme ve buna benzer pek çok acil durumla kimi zaman karşı karşıya kalıyoruz. Daha da önemlisi korunmaya ihtiyacı olan çocuklarımız, yaşlılarımız var. Kendimizi bu konularda geliştirdiğimiz taktirde, sonrasında üzüleceğimiz pek çok olayı yaşamamış oluruz.
AFGD düzenli olarak eğitim kampları yapıyor. Kamplara katılım koşulları sadece eğitimleri düzenli geçebilmek. AFAD ile beraber hareket eden dernek, AFAD operasyonlarına da eğitimli ve akredite gönüllüleri ile destek veriyor.
Aynı zamanda AFAD eğitmenlik eğitimlerini tamamlamış eğitimci kadrosu talep edildiğinde online ve/veya yüz yüze afet farkındalık eğitimi veriyor. Kurumlarınıza, çalışanlarınıza aldıracağınız bu eğitimler olası acil durumlarda ve afetlerde can ve mal kaybı konusunda daha güvende olmanızı sağlıyor. Böylece siz de ‘Türkiye Afet Farkındalık Yılı’na bireysel olarak katılmış oluyorsunuz.
Bu eğitimler sırasında öğreneceğiniz tehlike avları, tatbikatlarda konu hakkındaki bilinç seviyenizi arttıracak, bakış açınızı etkileyecek.
Halihazırda mesleki yeterliliklerinizi ve kişisel envanterlerinizi afet esnasında nasıl etkin kullanabileceğinizi de fark edeceksiniz. Örneğin enkazlarda ihtiyaç duyulan demir kırma aletleri deponuzda varsa o gün ne kadar faydalı olacağınıza şaşacaksınız. Afet sonrası günlerde çocukları oyalayacak palyaçoların, öğretmenlerin nasıl günü kurtardığını göreceksiniz. Afetlerin hemen akabinde yapılacak ilk yardım müdahalelerinin can kurtardığını fark edecek, buna katkı sağlamanın mutluluğunu hissedeceksiniz.
Afet Gönüllüleri Derneği (AFGD) gibi STK’lar, farkındalık seviyesini yükseltmiş bireylerin organize hareket edebilmesi için onları bir araya getiren ve her zaman eğitimli olmasını sağlayan oluşumlardır.
Acil durumlarda yerel yönetimler yeterli gelir ancak afetlerde süreç oldukça zor olur. Ailemizden komşularımıza, hiç tanımadığımız insanlardan devletimize kadar gücümüzün yettiğine yardım etmek en büyük vatandaşlık vazifemiz olacaktır. Hiçbir zaman yaşamamayı dilesek de bir acil durum veya afette bugün eğitim almadığınıza pişman olmayın. Ne yapacağınızı bilmediğiniz için ya da tamamen yanlış müdahale ettiğiniz için bir yakınınıza yardım edememek veya daha fazla zarar vermek en büyük pişmanlığınız olmasın. Kısacası bireysel farkındalığınız için önce AFAD gönüllüsü olun, sonrasında AFGD gibi ilinizde bulunan AFAD’ın desteklediği derneklerle bağ kurun.
Hayata siz de dokunun.
NASIL ARANDI: #afad #AFGD #afet #deprem #sel #kayıp #gönüllü #arama #kurtarma #kocaeli #türkiye
